Honderden interviews en portretten. Gesprekken met deskundigen. Contacten met instituten. Boeken en artikelen. Genoeg informatie en weinig dat onze vraag bevredigend kan beantwoorden. Zoals zo vaak gebeurt als je over sociale fenomenen gaat nadenken: Als je niet scherp stelt zie je het helder, en zodra je scherp gaat stellen, wordt het steeds meer out of focus.

Het daagt langzaam. We durven inmiddels te stellen dat ouderen niet bestaan. Het woord ouderen staat gelijk aan sociale uitsluiting, irrelevantie, hoge kosten en problematiek. Voor ons zijn ouderen gewoon mensen. En mensen kunnen ziek zijn. Dementie begint al bij mensen van 27. Om dat alleen tot het domein van ouderen te verklaren is absurd.

Het afgelopen jaar hebben we twee onderzoeken gedaan. We hebben met een groep professionals binnen het vakgebied van de zorg in Nederland onderzocht wat het begrip “marktwerking” teweegbrengt in de zorg voor ouderen. We zijn hiervoor drie maanden naar Cambodja geweest, waar geen cent wordt uitgegeven voor zorg en ouderen. We hebben daar een documentaire over gemaakt, ouderen, specialisten en overheden geportretteerd en gesproken en hen laten praten over deze vier onderwerpen.

  • Hoe ga je om met ziekte?
  • Hoe regel je je inkomen?
  • Voel je je eenzaam? Hoe ga je daarmee om?
  • Hoe ga je om met sociale uitsluiting?

(Oftewel: Wat kun je/ mag je niet meer doen wat vroeger wel kon? en Wie zie je/spreek je niet meer die je vroeger wel sprak zag?)

Ouderen zijn mensen die heel veel bij te dragen hebben. In de waanzin van een wereld waarin wij innoverend moeten zijn, hebben zij de verhalen over hoe het was. In een wereld waarin mensen doordraven in het behartigen van hun eigenbelang, kunnen zij komen met verhalen waarin eigenbelang niet meer zo’n rol speelt.

Het modernisme is en blijft de dominante stroming. Meten is al te veel weten. De “world out there” is gegeven en makkelijk in meetbare eenheden op te delen. Dat komt dan de overheid weer goed uit. En die financiert ten slotte.

In de komende artikelen heb ik het over ouderen die niet bestaan. Of anders: dat mensen ouder zijn, of nog beter, ouder worden. Dat is een zeer relevant verhaal geworden door de veranderingen in de demografie. Het was altijd al relevant, alleen begint het nu steeds meer op te vallen, veel meer is er niet.