Valys is er voor reizigers met een mobiliteitsbeperking die verder reizen dan 25 km. Omdat ritten vaak gecombineerd worden en de reizigers meestal vanaf meerdere adressen komen en/of gaan kan het vervoer over een grote afstand enkele uren in beslag nemen.

In het kader van de COVID-19 pandemie verwijst de website van Valys onder meer naar het protocol veilig zorgvervoer.

Dit is het protocol zorgvervoer zoals opgesteld door Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV), de landelijke vereniging voor ondernemers actief in zorg- en taxivervoer, samen met de vakbonden FNV en CNV Vakmensen. Binnen dit protocol staat hierover het volgende :

“Als het niet mogelijk is om minimaal 1,5 meter in acht te nemen in het voertuig, gebruikt de chauffeur een chirurgisch mondkapje en de reiziger een niet-medisch mondkapje . Wat betreft het maximaal aantal te vervoeren reizigers afhankelijk van de grootte van het voertuig geldt voor de categorie reizigers vanaf 18 jaar: personenauto: maximaal 2 reizigers bus: maximaal 4 reizigers Voor reizigers t/m 18 jaar geldt er geen maximum aantal reizigers per voertuig”.

Op het zelfde moment (08-06-2020) is er binnen de corona thema pagina van de politie het volgende te lezen:

“Mag ik met 3 mensen in één auto zitten als we geen huisgenoten zijn?
Het is onverstandig én strafbaar om met 3 personen (of meer) in een auto te zitten als je niet uit hetzelfde huishouden komt. De norm is namelijk dat je 1,5 meter afstand moet kunnen houden, en dat lukt in een personenauto bijna nooit. Het kan je een boete opleveren van 390 euro (of 95 als je tussen de 13-17 bent).” 

Natuurlijk heb je in een ruim busje wel meer ruimte dan in een kleine auto maar 1,5 meter afstand zal binnen veel situaties niet haalbaar zijn. Het is m.i. opmerkelijk dat er voor kwetsbare ouderen en chronisch zieken een uitzondering op deze regel word gemaakt, zijn zij soms minder kwetsbaar?

Het uitvragen of meten van temperatuur bij reizigers geeft geen enkele zekerheid / veiligheid.

Je moet je reis bij Valys minimaal 48 uur van te voren boeken maar dit kan ook 2 weken zijn. Tijdens de boeking worden gezondheidsvragen gesteld en de chauffeur mag je bij twijfel weigeren. Ik vraag me af hoe dit moet als je op de terugweg bent en je hebt te maken met een onzekere chauffeur, hopelijk laten ze je niet zomaar staan..

De WHO geeft sinds kort aan dat een coronabesmetting zonder symptomen veel vaker voor komt dan aanvankelijk werd gedacht. Dit blijkt uit een reeks van nieuwe gepubliceerde onderzoeken. Binnen de VRT website benadrukt de vaccinoloog van de Universiteit Antwerpen Pierre Van Damme:

"De afstandsregel is dubbel zo belangrijk nu we dit weten. Je kan immers niet weten wie drager is en wie niet." Want dragers van het virus kunnen corona hoe dan ook doorgeven.“

Mondkapjes als (schijn) oplossing?

Binnen de RIVM website valt over mondkapjes te lezen:

“De literatuur is niet eenduidig over het effect van het dragen van niet-medische mondkapjes in openbare ruimten. Wat we wel weten is dat niet-medische mondkapjes de drager zeer beperkt beschermen tegen besmetting. Dit hangt sterk af van de kwaliteit van de materialen. Het gebruik van verschillende materialen, zoals katoen en linnen, zorgt ervoor dat de pasvorm en de filterwerking niet goed zijn. De mate waarin het mondkapje aansluit op het gezicht en het draagcomfort hebben er ook invloed op. Professionele mondkapjes beschermen wel goed”.

Mondkapjes een ramp voor veel chronisch zieken en niet (altijd) haalbaar bij lange reizen.

Het langdurig dragen van een mondkapje is voor niemand prettig maar voor mensen met benauwdheidsklachten kan het dragen van een mondkapje vrijwel onmogelijk zijn. In de praktijk verwijderen veel mensen het mondkapje om even “normaal” adem te halen en/of dragen deze bewust of onbewust verkeerd. Hiermee zouden zij het risico vergroten voor de overige reizigers.

Onzekerheid bij kwetsbare ouderen en chronisch zieken …

Enkele kwetsbare ouderen en chronisch zieken die ik gesproken heb maken zich zorgen over het gecombineerde vervoer en het langdurig gebruik van een mondkapje.

De 75 jarige Hilda is voor o.a. haar ziekenhuisbezoek geheel afhankelijk van het zorgvervoer. Zij geeft aan:

“Meestal worden meerdere reizigers opgehaald en/of afgeleverd bij verschillende zorginstellingen. Sommige reizigers nemen het (bewust of onbewust) niet zo nauw met de regels en de chauffeur is bezig met het verkeer. Het virus kan zich hierdoor nog sneller verspreiden tussen de verschillende zorginstellingen”.

Zelf heb ik een auto-immuunziekte, COPD en diverse andere ongemakken. Voor ziekenhuisbezoeken en twee bezoeken per jaar aan mijn ouders maak ik gebruik van het zorgvervoer. Naast de zorgen over het reizen met verschillende onbekende maak ik mij zorgen over het gebruik van het mondkapje. Na enkele minuten geeft zo’n kapje, indien goed gedragen, al benauwdheidsklachten. Hoe moet dat als ik straks bijna twee uur onderweg ben, dat ga ik niet volhouden.

Veel begrip maar weinig flexibiliteit…

Medewerkers van de boekingscentrale en de helpdesk van Valys tonen begrip voor mijn zorgen maar zij geven aan gebonden te zijn aan de richtlijnen die opgesteld zijn door hun opdrachtgever, VWS. Voor klachten verwijzen zij in dit voorbeeld naar VWS en de opstellers van het protocol veilig zorgvervoer.

Voor een gemiddelde zorgvrager is "het onderhandelen" met VWS en/of de vakbonden m.b.t. het protocol veilig zorgvervoer geen haalbare zaak, misschien via mijn gemeenten?

Veel mensen durven het (nog) niet aan om weer gebruik te maken van het zorgvervoer. Dit met als consequentie dat veel kwetsbare ouderen en chronisch zieken langer in een isolement moeten blijven zitten en/of ziekenhuisbezoek langer uitstellen. 

Update 11-06-2020

Advies m.b.t. arbeidsmigranten: reis niet met een busje naar het werk

Vandaag schrijft RTL nieuws binnen haar website het volgende:

"Het speciale team raadt ook aan om in noodwetgeving vast te leggen dat arbeidsmigranten anderhalve meter afstand moeten houden in de vervoersmiddelen waarmee ze reizen. De consequentie hiervan is dat transport met kleine busjes niet meer mogelijk is".

Dit speciale team werkt in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en staat onder leiding van oud-SP-leider Emile Roemer. Opnieuw een groot contrast met het protocol veilig zorgvervoer waarin je wel meerdere chronisch zieken en kwetsbare ouderen mag vervoeren in een busje. Waarom toch deze verschillen?

Waar zijn de belangenorganisaties?

Ik maak mij zorgen over het huidige protocol veilig zorgvervoer. Wat kunnen de belangenorganisaties van de chronisch zieken, ouderen, etc. nog voor rol spelen?, welk advies moet ik volgen?  Ik heb ik contact gezocht met verschillende organisaties.

Op de website van de patiëntenfederatie.nl staat een telefoonnummer welke je binnen bepaalde tijden kan bellen met vragen, het nationale zorgnummer. Helaas kreeg ik binnen het aangegeven tijdstip opnieuw een antwoordapparaat dat ze niet bereikbaar zijn i.v.m. Carona en heb verder (nog) geen moeite gedaan.

Vervolgens het Corona meldpunt van Ieder(in).nl gebeld, het netwerk voor mensen met een chronische ziekte. Ook hier een apparaat dat ze telefonisch niet beschikbaar zijn en verwijzen naar een e-mail meldpunt welke ik inmiddels heb ingevuld. Ik kreeg de volgende dag een mailtje met daarin:

"Ik heb hem geregistreerd en leg hem voor aan onze beleidsmedewerker. U begrijpt misschien dat we meer vragen krijgen over de opstart van het doelgroepenvervoer en ik niet precies weet wanneer u antwoord krijgt. We doen in ieder geval onze uiterste best!"

Als WMO klant heb ik mijn gemeente gebeld en zou teruggebeld worden. Een medewerker van de Gemeente belde dezelfde dag nog terug en gaf aan dat de gemeente gebonden is aan het protocol veilig zorgvervoer. Wel zijn er uitzonderingen bespreekbaar waarvoor ik via de website een verzoek kan indienen. Dit gedaan en kreeg de volgende dag een brief dat ik binnen 6 weken een reactie kan verwachten. Ik heb de meeste afspraken in het ziekenhuis al verzet maar kan deze niet uit blijven stellen en hoop op een snellere afhandeling van mijn vraag.

Het longfonds was goed bereikbaar. Zij gaven tips over het gebruik van een mondkapje en hebben een paar uur later teruggebeld om aan te geven dat ze het probleem begrijpen maar hier geen invloed op hebben, ze zijn geen deelnemer aan het overleg m.b.t. het protocol veilig zorgvervoer en verwijzen naar het RIVM.

Het info nummer van RIVM gebeld. Kreeg vrij snel een begripvolle dame aan de lijn die aangaf dat het protocol veilig zorgvervoer opgesteld is door de vervoerders en vakbonden, etc. Waarschijnlijk zonder vertegenwoordigers van de patiënt maar wel met instemming van het RIVM. Inhoudelijk kan zij verder niks met mijn vragen en adviseert om eventueel schriftelijk een klacht in te dienen via de RIVM website. Dit (nog) niet gedaan.

Wie vertegenwoordigd nu de belangen van de chronisch zieken en andere zorgvragers binnen het protocol voor veilig zorgvervoer?