Vaak gelden commerciële partijen als katalysator van dit proces. Ze bieden apps en gadgets die de hartslag meten, een oogcontrole kunnen uitvoeren of adviseren wat er gegeten moet worden, op basis van het caloriegebruik. De inzet van deze eHealth toepassingen is ook gewenst in de gezondheidszorg nu de kosten in de zorg blijven oplopen, de wachttijden langer worden en de werkdruk toeneemt. Steeds meer initiatieven worden uit de digitale grond gestampt.

Het diagnosticeren en behandelen kan vaak op afstand plaatsvinden. Simpelweg in de eigen thuissituatie. En een arts die dit op afstand monitort. Patiënten krijgen meer verantwoordelijkheid en controle over hun eigen gezondheid. Uit de eHealth Monitor van kennisorganisatie Nictiz blijft dat de zorgsector de noodzaak inziet van het digitaliseren van zorgprocessen. Maar kan de eindgebruiker, de patiënt wel omgaan met meer controle en verantwoordelijkheid?

Voor artsen is het moeilijk om het behandeltraject te monitoren wanneer de patiënt dit thuis uitvoert. Er zijn veel factoren die bepalend zijn voor een snel herstel. Stoppen met roken, gezond eten, geen stress en voldoende lichaamsbeweging zijn slechts enkele voorbeelden. Maar ook het accuraat innemen van de medicijnen beïnvloedt dit proces. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de zorgkosten in de VS, vanwege verkeerd medicijngebruik, in de miljarden dollars lopen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het onnodig vervangen van de medicatie en het behandelen van patiënten waar het herstelproces een deuk heeft opgelopen. En dat zorgt voor een domino-effect, aangezien het ook invloed heeft op de zorg van andere patiënten.

In deze zware tijden, die worden geteisterd door de coronacrisis, blijkt eens te meer dat onwetendheid, onbewustheid en egoïsme leiden tot problemen op het gebied van gezondheid. Het kabinet legt de keuze neer bij de burger en creëert daarmee verwarring. En deze verwarring wordt versterkt door nieuwsberichten die verschillende waarheden creëren. De ernst van de situatie en de gevolgen worden niet goed ingeschat.

Deze situatie toont aan dat het continue ‘slechte’ gedrag van veel burgers tot meer controle zal leiden. Immers, de gezondheid van anderen staat op het spel en kosten lopen op. Dat kan de economie niet gebruiken. Gevolg: een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van gezonde en zieke mensen. Dit wordt gerechtvaardigd met het niet kunnen omgaan met de eerder genoemde voorbeelden van verantwoordelijkheid. Als de patiënt ongezond leeft en laks leeft, dan zorgen we toch zelf voor meer controle?

Logischerwijs wordt dit ‘slechte’ gedrag van de burger bestraft met meer inbreuk in de persoonlijke levenssfeer. Verschillende landen houden vanwege de corona uitbraak de bewegingen van burgers in de gaten (weliswaar nog anoniem), zodat de effectiviteit van de overheidsmaatregelen kunnen worden gemeten. Blijft iedereen wel thuis? Of is er nog te veel beweging op straat zichtbaar?

Ook is het met de nieuwste technologieën mogelijk om het lichaam van binnenuit te monitoren. Er worden sensoren in capsules gestopt en die geven signalen door aan een extern apparaat. Daarmee kan de arts continu de patiënt in de gaten houden. Het aantal factoren die mogelijk bijdroegen aan een vertraging in het genezingsproces, worden gereduceerd. Door het tijdige ingrijpen kunnen complicaties en onnodige spoedopnames worden vermeden.

Het klinkt nog als toekomstmuziek, maar dit is de kant die we opgaan. Elke keer als we niet van een verboden vrucht kunnen afblijven, worden de grenzen van privacy opgeschoven. Is het nu zo moeilijk om wat discipline te tonen, voor jezelf en voor anderen? Blijkbaar wel. Coronacrisis of niet, leren doen we het niet.

Sebas Eikholt

Sebas Eikholt is werkzaam als redacteur bij het gezondheidsplatform Patientempowerment.nl. Hij schrijft regelmatig columns op het gebied van de nieuwste ontwikkelingen in de gezondheidszorg.