Het digitaliseren en automatiseren van onder andere administratieve lasten kan er mede aan bijdragen dat onze zorg toegankelijk en van goede kwaliteit blijft

Uit onderzoek van KPMG Nederland  blijkt dat de productiviteit van Nederlandse ziekenhuizen sinds 2011 nauwelijks meer is gestegen. Deze trend is ook zichtbaar in veel andere sectoren. Een mogelijke verklaring is dat zorgprofessionals, zoals verpleegkundigen en medisch specialisten, een groot deel van hun tijd besteden aan niet-patiëntgebonden werk zoals administratieve taken. Dit vermindert het werkplezier, want veel zorgmedewerkers kiezen juist voor het beroep vanwege het contact met patiënten. Een andere mogelijke reden is de introductie van het Hoofdlijnenakkoord MSZ (medisch-specialistische zorg) in 2018, waardoor er ieder jaar een bepaald maximum bedrag aan medisch specialistische zorg uitgegeven kon worden en productiviteitsgroei vanaf dat moment beperkt beloond werd. Het digitaliseren en automatiseren van onder andere administratieve lasten kan er mede aan bijdragen dat onze zorg toegankelijk en van goede kwaliteit blijft.

In het kort:

  • De productiviteit van ziekenhuizen is sinds 2011 weinig meer gestegen
  • De combinatie van stijgende zorgvraag en een dalend budget voor medisch-specialistische zorg (MSZ), zorgt voor toenemende financiële druk bij ziekenhuizen
  • Zorgprofessionals besteden 40-50% van hun tijd aan niet-patiëntgebonden werk
  • Optimalisatie, digitalisering en automatisering kunnen helpen bij het vergroten van de productiviteit

Stijgende zorgvraag en financiële druk
Door een groei van het aantal inwoners in Nederland, vergrijzing en de stijgende levensverwachting zal de zorgvraag de komende jaren toenemen. In combinatie met de voorgenomen verlaging van het eigen risico zullen hierdoor steeds meer mensen hun weg naar het ziekenhuis weten te vinden en zullen de kosten oplopen. De financiële middelen van ziekenhuizen groeien niet voldoende mee met deze stijging. De combinatie van stijgende zorgvraag en een dalend MSZ-budget zorgt voor een toenemende druk op de financiële marges van ziekenhuizen.

Daarnaast zijn de marges in de afgelopen jaren steeds meer onder druk komen te staan door diverse ontwikkelingen. In 2022 had slechts 14% van de ziekenhuizen een winstmarge boven de NVZ-norm van 2,5% (advies van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen). Cijfers over het boekjaar 2023 geven een vergelijkbaar beeld van financiële krapte. Deze situatie biedt beperkte ruimte voor noodzakelijke investeringen.

Oplopende personeelstekorten
Personele tekorten lijken te zorgen voor operationele druk, beaamt ook Arno de Vries, expert bij KPMG op het gebied van ziekenhuiszorg: “De gezondheidszorg wordt geconfronteerd met veel uitdagingen. Door relatief hoog ziekteverzuim en veel uitstroom van medewerkers, lopen de personeelstekorten op. Dit is ook terug te zien in het stijgend aantal openstaande vacatures. Aangezien personeelskosten ongeveer 50%-60% van de totale kosten van een ziekenhuis uitmaken, is het van groot belang om medewerkers optimaal in te zetten.”

Optimaal inzetten van personeel steeds belangrijker
Om de huidige uitdagingen aan te pakken, wordt er van ziekenhuizen gevraagd om met creatieve oplossingen te komen. Een deel van de oplossing kan volgens KPMG gevonden worden in optimalisatie, digitalisering en automatisering. Het optimaliseren van zaken als OK-bezetting, bedbezetting en de verpleegkundige-patiënt ratio in de kliniek kan aanzienlijke verbeteringen opleveren. Daarnaast kan digitalisering en automatisering helpen bij het verminderen van administratieve lasten en het efficiënter inzetten van medewerkers. Dit mes snijdt aan twee kanten: er gaat meer tijd naar contact met patiënten en het beroep wordt aantrekkelijker. Door dit soort administratieve lasten te verkleinen, kan de tijd die zorgmedewerkers besteden aan directe zorg met circa 5% tot 30% toenemen.

Bron: KPMG