Kun je voorspellen hoeveel professionele hulp iemand thuis nodig heeft? En naar welke kenmerken kijk je dan?

Het uitvoeren van de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) (zoals aan- en uitkleden, medicijnen innemen), terminale fase, cognitieve functies, lichamelijk functioneren en ondersteuning van het sociaal netwerk zijn voor wijkverpleegkundigen de meest relevante cliëntkenmerken voor het voorspellen van de behoefte aan zorg. Dat blijkt uit de reacties van verpleegkundigen in de wijk op de enquête van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), V&VN en Maastricht University.

Wijkverpleegkundigen is gevraagd welke cliëntkenmerken de zorgvraag in de wijk voorspellen. De uitkomsten van de enquête zijn het eerste resultaat in het proces om te komen tot nieuwe vormen van bekostiging voor zorg in de wijk. Dit is een belangrijk onderdeel van een wetenschappelijk traject om tot valide en betrouwbare kennis te komen over het voorspellend vermogen van cliëntkenmerken. Meer dan 1000 wijkverpleegkundigen grepen de kans om invloed uit te oefenen op innovatieve kennis en toekomstige vormen van bekostiging.

In de vragenlijst zijn 35 kenmerken uit de bestaande kennis over cliëntkenmerken aan verpleegkundigen voorgelegd. Er blijkt consensus bij de verpleegkundigen over 15 kenmerken die zij als relevant beoordelen voor het voorspellen van de behoefte van cliënten aan wijkverpleging. Dat zijn o.a. ADL functioneren, terminale fase, lichamelijk functioneren, ondersteuning door sociaal netwerk, belasting mantelzorger en multi morbiditeit. Op de vraag of er buiten de 35 kenmerken in de vragenlijst, nog kenmerken zijn die ook relevant zouden kunnen zijn, konden verpleegkundigen één of enkele kenmerken noemen die zij misten in de lijst. Het gaat daarbij om woonsituatie, psychische problematiek, zingeving, financiële situatie en culturele achtergrond van de cliënten.

Bekostiging wijkverpleging
Staatssecretaris Martin van Rijn heeft de Tweede Kamer toegezegd dat er een nieuw bekostigingsmodel voor de wijkverpleging komt. Daarin moet de behoefte van mensen aan wijkverpleegkundige zorg, de zelfredzaamheid van cliënten en het professioneel handelen van de wijkverpleegkundige voorop staan. De NZa onderzoekt met de universiteiten van Maastricht, Tilburg en Utrecht en de Hogeschool Utrecht of kennis over cliëntkenmerken de basis kan vormen voor de nieuwe bekostiging van wijkverpleegkundige zorg. De eerste fase van het onderzoek is uitgevoerd. De volgende stap is het toetsen van de door verpleegkundigen genoemde cliëntkenmerken aan beschikbare data.

Zorgvraag verandert
Mensen wonen steeds langer thuis en hun zorgvraag wordt steeds zwaarder. Dit betekent dat de zorg in de wijk verandert. De NZa zet zich samen met partijen in om te zorgen dat mensen nu en in de toekomst passende zorg krijgen tegen redelijke kosten. Dat doet de NZa op verschillende manieren. Aan de ene kant door via onze regels en tarieven de (noodzakelijke) ontwikkelingen in de zorg te stimuleren, aan de andere kant door aanbieders en verzekeraars te stimuleren de zorg inzichtelijk te maken zodat zij kunnen verantwoorden wat zij doen. Het is belangrijk dat zowel zorgaanbieders als zorgverzekeraars inspelen op de veranderingen in de wijk. Samen met zorgaanbieders, zorgverzekeraars, cliëntvertegenwoordigers en kennispartners werkt de NZa aan kennis die nodig is voor de nieuwe vormen van bekostiging waarbij de zorg die mensen nodig hebben leidend is. Dit geldt niet alleen voor de wijkverpleging maar voor alle zorg in de wijk, zoals huisartsenzorg, fysiotherapie en ggz.