Scholing en aandacht voor het behouden van zorgmedewerkers is daarom extra belangrijk

Zorgverleners in verpleeghuizen geven persoonlijke aandacht aan hun bewoners. Ze kennen hun persoonlijke wensen en behoeften, en bieden zorg met respect en begrip. Wel lopen veel verpleeghuizen op tegen de krapte op de arbeidsmarkt. Daardoor moeten ze soms werken met te weinig zorgverleners, of met mensen die niet voldoende zijn opgeleid.

Scholing en aandacht voor het behouden van zorgmedewerkers is daarom extra belangrijk. Ook is er meer aandacht nodig voor het (blijven) leren en verbeteren door zorgorganisaties, in het belang van de zorg aan de mensen om wie het gaat.

Dat blijkt na ruim vier jaar toezicht door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) bij alle verpleeghuizen in Nederland. De inspectie bezocht de afgelopen vierenhalf jaar 649 verpleeghuizen.

Persoonsgerichte zorg
De meeste verpleeghuizen hebben voldoende persoonlijke aandacht voor de bewoner. Ze kennen het levensverhaal van hun bewoners. En hun wensen, behoeften en mogelijkheden. Zo’n driekwart van de verpleeghuizen laat hun bewoners ook zo veel mogelijk zelf de regie voeren over hun eigen leven en welbevinden. De zorgmedewerkers bieden hun bewoners nabijheid, geborgenheid en vertrouwen, met begrip en respect. 

De coronapandemie heeft grote invloed gehad op de zorg en het werk in woonvoorzieningen voor ouderen. Zorgmedewerkers hebben zich enorm ingespannen om onder deze moeilijke omstandigheden goede zorg te blijven bieden. De inspectie heeft daar grote waardering voor.

Personeel en deskundigheid
Ruim de helft van de zorgorganisaties zet voldoende en deskundig personeel in. Toch maken de toezichtbezoeken ook duidelijk dat in veel zorgorganisaties niet voldoende zorgmedewerkers worden ingezet of niet voldoende deskundigheid beschikbaar is. Dit kan niet los worden gezien van de krapte op de arbeidsmarkt en de gevolgen van de coronacrisis. Aandacht voor zorgmedewerkers is een belangrijke succesfactor is om ze in de zorg te houden.

Blijven werken aan kwaliteit en veiligheid
Bij ongeveer de helft van de verpleeghuizen maken de medewerkers genoeg professionele afwegingen over welke zorg nodig is. Zorgverleners moeten methodisch werken en alle belangrijke dingen vastleggen in het dossier van een bewoner. Want bewoners hebben met veel verschillende zorgverleners te maken: verzorgenden, verpleegkundigen, artsen en specialisten. Die moeten altijd kunnen lezen wat de actuele situatie over iemand is. Bij twee derde van de verpleeghuizen moet dit nog verbeteren. Het bijhouden van actuele dossiers is geen administratieve rompslomp, maar belangrijk voor de zorg. Wel moeten onnodige administratieve lasten voor verpleeghuizen worden voorkomen. De inspectie wil ruimte geven om andere manieren van verantwoording te onderzoeken en te stimuleren.

De kwaliteit en de veiligheid van de zorg begint bij de mensen die er werken. De leiding zal samen met hun medewerkers moeten blijven werken aan verbeteringen. Meer dan de helft van de organisaties doet dat ook. Maar er zijn ook verpleeghuizen die de kwaliteit van hun zorg nog niet genoeg in beeld hebben. Verder moet de leiding van een verpleeghuis zorgen voor een veilige cultuur. Alleen dan kan iedereen van elkaar leren en verbeteren. Bij ongeveer driekwart van de zorgorganisaties voelen zorgmedewerkers zich veilig en kunnen zij open zijn over fouten en twijfels. Maar bij een kwart moet dat nog beter.

Focus op risico’s en ontwikkelingen
De afgelopen vierenhalf jaar heeft de inspectie de hele verpleeghuiszorg in beeld gebracht. Vanaf dit jaar houdt de IGJ weer meer toezicht op maat. Met meer aandacht voor de grootste risico’s en rekening houdend met de specifieke context en kenmerken van een zorgorganisatie. Naast het brengen van toezichtbezoeken, richt de inspectie zich op specifieke onderwerpen of ontwikkelingen die extra aandacht verdienen. Denk daarbij aan de arbeidsmarktproblemen, medicatieveiligheid en hygiëne en infectieziektenpreventie.