Er is behoefte aan meer op de individuele patiënt gerichte behandelingen

Onderzoekers van Amsterdam UMC en andere Europese ziekenhuizen hebben samen met verschillende bedrijven en patiëntenorganisaties een revolutionair plan opgesteld voor de behandeling van de ziekte van Crohn. Daarbij wordt de beste behandeling gekozen op basis van analyse van de structuur van het DNA van een patiënt. Dit is van groot belang voor de vele patiënten met de ziekte van Crohn, die last hebben van chronische darmontsteking en klachten zoals diarree, buikpijn en gewichtsverlies.

Het onderzoek, geleid door hoogleraren Geert D’Haens en Wouter de Jonge, wordt gefinancierd door een prestigieuze beurs van de Europese Unie (Horizon Europe) van meer dan 10 miljoen euro. De studie biedt zicht op een grote vooruitgang bij de behandeling van de ziekte van Crohn. Onderzoekers van Amsterdam UMC en collega’s in Oxford hebben namelijk ontdekt dat bepaalde elementen die op het DNA van een patiënt aanwezig zijn (zogenoemde methylatie-markeringen) kunnen voorspellen of een patiënt zal reageren op een bepaalde behandeling. Dit is belangrijk omdat het overgrote deel (meer dan 60%) van de patiënten met de ziekte van Crohn niet naar behoren reageert op de beschikbare moderne behandelingen (eiwit-neutraliserende medicijnen; zogenoemde biologicals). Bovendien is momenteel niet te voorspellen welke behandeling het meest effectief zal zijn. Dit leidt tot onvolledige behandeling van de patiënten waardoor de ziekte kan opvlammen, en wat ook kan leiden tot complicaties die vaak met operaties moeten worden behandeld. Dit vergroot de ziektelast van de patiënt en leidt bovendien tot hoge maatschappelijke kosten. Er is behoefte aan meer op de individuele patiënt gerichte behandelingen door te voorspellen op welke behandeling een patiënt het beste zal reageren, ook wel ‘personalized medicine’ genoemd.

Trial met 400 patiënten
In het voorwerk is een uitgebreide en ingewikkelde analyse gebruikt, die klinisch niet heel werkzaam is. De onderzoekers gaan nu samen met verschillende bedrijven en patiëntenorganisaties een snelle test ontwikkelen. In de volgende fase zal deze test in een klinische trial met 400 patiënten met de ziekte van Crohn worden ingezet. De test is gebaseerd op de analyse van specifieke structuren op het DNA in het bloed van een patiënt, zogenaamde methylatie. Die test kan voorspellen welke behandeling het beste zal werken voor deze patiënt, en vervolgens krijgt de patiënt die therapie dan ook. Ter vergelijking wordt een groep identieke patiënten op de gewone manier behandeld, zonder gebruik te maken van de test. Zo kan worden vastgesteld of de test leidt tot effectievere behandelingen.

Ook voor patiënten met reuma of psoriasis
Tijdens de studie worden daarnaast vergelijkbare gegevens verzameld van patiënten met reuma of de huidziekte psoriasis, zodat deze test in de toekomst ook voor deze patiëntengroepen kan worden ontwikkeld. Het onderzoek, genaamd METHYLOMIC, start in januari 2023 in een groot aantal Europese ziekenhuizen en zal vier jaar in beslag nemen. Het bewijs dat de test werkt in de klinische praktijk zou een grote verbetering betekenen voor patiënten met de ziekte van Crohn en in de toekomst ook voor patiënten met andere ontstekingsziekten.