Helft van zorgvragers geweigerd, de ggz is nog ontoegankelijker dan gedacht

Terwijl een kwart van de Nederlanders lijdt aan psychische klachten, is de geestelijke gezondheidszorg ontoegankelijk voor mensen die dringend hulp nodig hebben. Dit blijkt uit onderzoek door Bureau Lenz in opdracht van MIND dat is gehouden onder het MIND ggz-panel. De helft van de respondenten die na 2021 hulp zocht, werd de toegang tot een of meerdere behandelingen geweigerd. De helft van hen kreeg te horen dat zij te complex waren, een derde hoorde dat er geen passend zorgaanbod was. Dit nadat een ruimte meerderheid van de respondenten al langer op de zorg moest wachten dan de maximale afgesproken tijd. De noodzaak voor verandering is hoog. MIND start daarom maandag 18 september een petitie ‘Niemand mag onnodig psychisch lijden’ en roept de politiek op om nú het zorgstelsel aan te passen.

Geen hulp geboden
Uit de peiling met 297 respondenten van het MIND ggz-panel, blijkt dat iets meer dan de helft van de respondenten (53%) door één of meerdere zorgaanbieders werd geweigerd. Bijna de helft van hen kreeg dit direct bij aanmelding te horen, een kleiner deel (22%) tijdens of direct na het intakegesprek en 27% pas in een nog later stadium. In meer dan de helft van de gevallen vond de zorgaanbieder de problemen te complex en bij een derde was het argument dat er geen passend zorgaanbod was. Ook blijkt uit het onderzoek dat 80% van de respondenten langer op zorg moest wachten dan de afgesproken maximale wachttijd. Tijdens deze te lange wachttijden, kreeg slechts een klein deel (37%) een vorm van overbruggingshulp. Dit kwam vaak van de huisarts of POH-ggz en bij een klein deel van de instelling waar men aangemeld stond. Een van de respondenten: “Het is verschrikkelijk om te moeten wachten op iets dat zo spannend is. En zeker als je niks hoort. Alleen een bevestiging van aanmelden en dan maar wachten. Na maanden wachten eindelijk een intake. En dan nog eens 3 kwart jaar wachten op behandeling.” Een andere respondent licht toe: ”Vrijwel alle GGZ-instellingen hanteren voor traumabehandelingen een exclusiecriterium voor autisme, waardoor ik nergens terecht kan.”

Belemmeringen door zorgverzekeraars: cliënten zoeken uitweg
Naast de wachttijden en afwijzing door zorgaanbieders, kunnen ook zorgverzekeraars drempels opwerpen die de toegang tot zorg belemmeren. Bijvoorbeeld door extra kosten als de zorgverzekeraar geen contract heeft afgesloten met de gekozen zorgaanbieder. Bijna driekwart van de respondenten heeft gebruikgemaakt (of gebruik willen maken) van een gecontracteerde zorgaanbieder. Slechts acht procent heeft zich gewend tot een niet-gecontracteerde zorgaanbieder. Onder hen is de eigen bijdrage voor niet-gecontracteerde zorg vervolgens de meest genoemde reden om de behandeling niet te starten. Opvallend is dat de respondenten bovengemiddeld vaker een restitutiepolis hebben (27%) t.o.v. het landelijk gemiddelde van 10%. Dit om zoveel mogelijk ingangen te behouden en zelf passende zorg te kunnen vinden. Het aantal naturapolissen bij de respondenten is daarentegen bijna twee keer zo laag (39%) dan het landelijk beeld (76%). Een van de respondenten: “Ik heb met geleend geld wel een diagnosetraject kunnen betalen, maar de behandelingen daarna waren meer dan ik kon lenen.”

MIND roept via petitie politiek op om problemen in de ggz op te lossen
Uit bovenstaande resultaten blijkt dat, terwijl de psychische klachten in Nederland toenemen, de problemen in de ggz nóg niet zijn opgelost. In het jaar 2022 hadden 3,3 miljoen mensen een psychische aandoening; onder jongeren is het aantal suïcides ongekend hoog. Gemiddeld wachten 40.000 mensen langer op ggz dan de afgesproken 3 maanden. Ook staat het recht op vrije artsenkeuze ter discussie. De kans op passende zorg neemt daardoor nog verder af en zorg wordt voor velen onbetaalbaar. MIND start daarom de petitie ‘Niemand mag onnodig psychisch lijden’ en roept de politiek op om nú het zorgstelsel aan te passen. Directeur Dienke Bos: “Als we het zorgstelsel beter inrichten, kunnen we veel leed voorkomen. De vorige negen kabinetten zijn niet in staat geweest de problemen in de ggz op te lossen. Dat moet beter. Daarom starten we vanuit MIND maandag 18 september de petitie ‘Niemand mag onnodig psychische lijden.’” MIND zal de petitie na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november aanbieden aan de nieuwe Tweede Kamerleden met de oproep om het zorgstelsel beter in te richten.

Over het onderzoek
Aan het onderzoek werkten 297 mensen mee die na 2021 een behandeling in de ggz hebben gezocht. De resultaten zijn daarmee niet representatief. Het gaat hier om een peiling onder het MIND ggz-panel dat bestaat uit 4000 (ex)cliënten in de ggz, familieleden en naastenbetrokkenen.

Bekijk hier al onze oplossingen om onnodig psychisch leed te voorkomen en waarom dit zo hard nodig is. 

Teken hier de petitie

Bron: MIND