Ziekenhuizen moeten de zorg dan ook in overleg met zorgaanbieders in de eerstelijn opschalen

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vindt het van groot belang dat er de komende periode specifieke aandacht is voor het inhalen van uitgestelde IC-afhankelijke kritieke planbare zorg. Van de ziekenhuizen zegt 24 procent (peildatum donderdag 27 januari) de kritieke planbare zorg niet volledig binnen de norm van 6 weken te kunnen leveren. Dat staat in de maandelijkse Monitor Toegankelijkheid van Zorg; Gevolgen van Covid-19 van de NZa. 

Het overschrijden van deze norm kan leiden tot onomkeerbare gezondheidsschade. De kritieke planbare zorg waar geen IC-bed voor nodig is, is wel veelal doorgegaan. Ook zien we de afgelopen weken dat ziekenhuizen procentueel steeds meer kritieke planbare zorg zijn gaan leveren en dat initiatieven worden opgestart om deze zorg snel in te kunnen halen.

We benadrukken dat het opschalen van ziekenhuiszorg kan leiden tot druk bij bijvoorbeeld de wijkverpleging, omdat patiënten na een ziekenhuisopname soms thuiszorg nodig hebben. Ziekenhuizen moeten de zorg dan ook in overleg met zorgaanbieders in de eerstelijn opschalen. Op dit moment staan naar schatting 130 duizend meer operaties dan normaal in de zogenoemde werkvoorraad van de ziekenhuizen.

Zorgbemiddeling door zorgverzekeraar
Als mensen wachten op zorg en eerder geholpen willen worden, kunnen zij contact opnemen met hun zorgverzekeraar voor zorgbemiddeling. Er zijn grote verschillen tussen ziekenhuizen en patiënten kunnen dan ook soms eerder worden geholpen. Vooral als ze bereid zijn daar iets verder voor te reizen. Ziekenhuizen schalen de planbare zorg weer op, zoals knie-, heup-, en liesoperaties. Waar een maand geleden nog 50 procent van de ziekenhuizen aangaf deels of volledig te leveren, is dat nu 97 procent. Op dit moment zijn 18 procent minder operatiekamers in gebruik dan normaal. Een maand geleden was dit nog 59 procent. De planbare zorg die geleverd wordt, zit de kritieke planbare zorg niet in de weg.

Uitgestelde operaties
Tijdens de deltagolf zijn minder operaties uitgevoerd. Dit is zichtbaar in de hogere werkvoorraden van ziekenhuizen. In de laatste 2 maanden zijn ongeveer 24 duizend extra operaties uitgesteld. Voor alle specialismen ligt de hoeveelheid geleverde zorg sinds oktober onder het niveau van voor de pandemie. In december neemt ook het aantal polikliniekbezoeken af. De oncologische diagnostiek is desondanks niet afgenomen tot en met december.

Ggz
De toegankelijkheid van de geestelijke gezondheidszorg (ggz) staat ook nog steeds onder druk. De vraag naar ggz is al geruime tijd hoger dan voorheen, met name van jongeren, en de wachttijden zijn stabiel maar hoger dan de norm. Door de lange wachttijden en de stijgende zorgvraag neemt ook de druk bij de huisarts (poh-ggz) toe.

Verpleeghuizen
We zien dat de bezettingsgraad in de verpleeghuizen in de laatste weken van 2021 is gedaald. Dit komt waarschijnlijk door de toenmalige hoge besmettingscijfers daar, de sterfgevallen en het uitstellen van opname door patiënten vanwege angst voor een lockdown. Daarnaast is er nog steeds een hoog percentage ziekteverzuim onder het personeel en een personeelstekort.