Nidos is verantwoordelijk voor een kwetsbare doelgroep; jongeren die zonder ouders naar Nederland zijn gekomen

Nidos moet meer zicht krijgen op de veiligheid van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV). De professionele afwegingen over de veiligheid van AMV's moeten verbeteren en goed worden vastgelegd. Ook moet Nidos meer methodisch en ontwikkelingsgericht werken. Het screeningproces van opvanggezinnen door Nidos verloopt goed, maar de begeleiding van de opvanggezinnen ná screening moet beter. Dit concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd na toezicht op de uitvoering van de jeugdbeschermingstaak en op de screening en matching van opvanggezinnen door Nidos in de regio Apeldoorn. De inspectie verwacht dat Nidos de verbeteringen kan realiseren en blijft de ontwikkelingen bij Nidos volgen.

Nidos is verantwoordelijk voor een kwetsbare doelgroep; jongeren die zonder ouders naar Nederland zijn gekomen. Ze zijn gevlucht, hebben vaak traumatische ervaringen en hun toekomstperspectief is onzeker. Nidos heeft een unieke maatschappelijke opdracht binnen de asielketen én een lastige dubbelrol. Nidos is als gecertificeerde instelling belast met de uitvoering van de voogdij over alle AMV’s in Nederland. Daarnaast zorgt Nidos ervoor dat een deel van deze jongeren in kleinschalige opvangvoorzieningen en bij opvanggezinnen worden geplaatst. De opvanggezinnen werft, matcht en begeleidt Nidos zelf. In de praktijk betekent dit dat als een AMV’er in een opvanggezin is geplaatst, de begeleiding van dat opvanggezin én de uitvoering van de voogdijmaatregelen voor de AMV’er bij dezelfde jeugdbeschermer ligt. In deze dubbelrol ziet de inspectie een risico; de uitvoerder beoordeelt zijn eigen werk, er is hierdoor onvoldoende onafhankelijkheid. Dit is een direct gevolg van de inrichting van het huidige stelstel. 

Complex
De afgelopen jaren heeft Nidos te maken gehad met een grote toename van het aantal AMV’s. De hoge instroom, de complexiteit van de maatschappelijke werkelijkheid en het tekort aan opvangplekken voor deze AMV’ers zorgen voor risico’s. De inspectie houdt hiermee rekening in haar toezicht. Ondanks deze lastige omstandigheden is en blijft Nidos wettelijk verantwoordelijk voor de uitvoering van de voogdijmaatregel, zoals vastgelegd in de Jeugdwet. De kwetsbaarheid van AMV’s vereist juist in tijden van drukte en tekorten een extra scherpe blik op veiligheid, ontwikkelkansen en continuïteit van zorg.

Verbeterpunten
De inspectie ziet dat betrokken professionals zich met veel bevlogenheid en passie inzetten voor de begeleiding van AMV’s, ze werken vaak onder hoge druk. De AMV’s krijgen in de meeste gevallen praktische begeleiding op een respectvolle manier. Binnen 5 werkdagen na aankomst in Nederland is er meestal contact met de jongere. Ook worden er begeleidingsplannen opgesteld. De inspectie ziet daarnaast dat het bestuur van Nidos wil leren en verbeteren.

De inspectie constateert dat Nidos risicotaxaties en veiligheidsafwegingen onvoldoende systematisch toepast, terwijl het inschatten van de veiligheid en het handelen bij onveiligheid een kerntaak is van het jeugdbeschermingswerk. Planmatig en doelgericht handelen van professionals is beperkt zichtbaar in de praktijk. De dossiers worden niet of niet goed bijgehouden, en methodieken worden niet hetzelfde ingezet. Hierdoor wordt te veel geleund op individuele inzet van professionals en praktische uitvoering, en niet op methodisch onderbouwde begeleiding van AMV’s. De samenwerking met ketenpartners is daarnaast onvoldoende geborgd. Dit bemoeilijkt het geven van hulp en begeleiding aan AMV’s. Naast een verbeterplan wil de inspectie ook een analyse van Nidos ontvangen in hoeverre deze punten ook landelijk spelen.

Aanleiding toezicht
De inspectie ontving meerdere signalen en meldingen over de kwaliteit en veiligheid van de geboden opvang, begeleiding en zorg door Nidos in de regio Apeldoorn. Daarnaast voert de inspectie thematisch toezicht uit bij de gecertificeerde instellingen en op de pleegzorg. Het jeugdbeschermingsstelsel staat al langere tijd onder druk door hoge werkdruk, groot verloop van personeel, complexe casuïstiek en onhoudbare caseloads. Deze ontwikkelingen gaven de inspectie aanleiding om in april 2025 toezicht uit te voeren bij Stichting Nidos in de regio Apeldoorn. Ook bezocht de inspectie 3 locaties van contractpartners van Nidos om een beeld te krijgen van de samenwerking met contractpartners van kleinschalige opvang.

Hoe nu verder
Nidos heeft laten weten dat zij aan de slag is gegaan met het maken en uitvoeren van een verbeterplan in de regio Apeldoorn. Ook gaat de organisatie bekijken of de bevindingen van de inspectie in de regio Apeldoorn ook spelen op landelijk niveau. Als uit deze analyse blijkt dat dat daar ook normoverschrijdingen zijn, dan moet Nidos dat aan de inspectie melden en ook in deze regio’s verbetermaatregelen nemen. Op basis van het verbeterplan en de analyse bepaalt de inspectie het vervolgtoezicht. 

Publicatie
Rapport en jongerenrapport Nidos regio Apeldoorn

Bron: IGJ