Een reusceltumor van het gewrichtskapsel is een zeer zeldzame tumor

Behandeling met het geneesmiddel vimseltinib leidt bij 95% van de patiënten tot kleinere reusceltumoren van het gewrichtskapsel en vergroot kwaliteit van leven bij deze relatief jonge patiënten. Deze bevindingen van de door het LUMC-geleide MOTION-studie zijn recent gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift The Lancet.

Reusceltumor
Een reusceltumor van het gewrichtskapsel is een zeer zeldzame tumor. De tumor bestaat uit enorm grote cellen, vandaar de naam reus-cel-tumor. Een reusceltumor is een goedaardige tumor en dus geen kanker. Er zijn twee type reusceltumoren van het gewrichtskapsel: een lokale en een diffuse vorm. De lokale vorm komt vooral voor in de vingers en is op de MRI  te zien als een scherp afgelijnd bolletje. Bij de diffuse vorm is de tumor verspreid over het gewricht en kan zelfs het gehele gewricht aangetast zijn.

Jaarlijks krijgen in Nederland veertig mensen de diagnose van de diffuse vorm. De diffuse tumor komt vooral voor bij mensen tussen de 30 en 50 jaar en bevindt zich voornamelijk in de knie. Patiënten hebben last van pijn, stijfheid, zwelling van het gewricht en moeite met bewegen. Meestal ontstaan de klachten langzaam en omwille van het type klachten, kan het enige tijd duren alvorens de juiste diagnose is gesteld. “Het aantal patiënten ligt waarschijnlijk hoger dan we denken omdat enerzijds mensen langer doorlopen met hun klachten voordat ze naar de huisarts gaan en anderzijds door de atypische klachten”, zegt prof. Hans Gelderblom, internist-oncoloog en hoofd van de afdeling Medische Oncologie in het LUMC.

Behandeling
De tumor kan invaliderende klachten geven en plaatselijk veel schade aanrichten waardoor een behandeling noodzakelijk is. Vroeger was het verwijderen van de tumor en het aangetaste weefsel de voorkeursbehandeling. In het uiterste geval moest zelfs het gewricht vervangen worden. Na de operatie volgt doorgaans een lang revalidatietraject. Gelderblom: “Er is helaas een hoge kans dat de tumor weer terug groeit waardoor patiënten over de jaren heen soms meerdere keren geopereerd moeten worden. In het proces van ‘Samen Beslissen’ wegen we samen met de patiënt de voor- en nadelen tegen elkaar af en kiezen we steeds minder vaak voor een operatie. Voor deze patiënten zijn we de MOTION-studie gestart.”

Magneet
Reusceltumoren van het gewrichtskapsel maken veel CSF-1 (colony stimulating factor) aan. CSF-1 is een stofje dat onder andere ontstekingscellen als een magneet richting de tumor aantrekt. Eenmaal daar aangekomen helpen de ontstekingscellen op verschillende manieren bij de groei van de tumor. Zo onderdrukken ze plaatselijk het immuunsysteem en bevorderen ze de aanmaak van bloedvaten waardoor de tumor van voedingstoffen wordt voorzien. Gelderblom: “Door middel van het geneesmiddel vimseltinib grijpen we in op dit proces. Vimseltinib blokkeert namelijk de receptor voor CSF-1 waardoor we het aantrekken van de ontstekingscellen richting de tumor voorkomen”.

MOTION-studie
35 ziekenhuizen verspreid over 13 landen hebben deelgenomen aan de MOTION-studie. Gedurende 24 weken namen de patiënten twee keer per week een pilletje. De patiënten waren ingedeeld in twee groepen waarbij 1 groep vimseltinib kreeg en de andere groep een controle pil zonder werkzame stof. De resultaten waren veelbelovend: 95% van de patiënten hadden na behandeling met vimseltinib kleinere tumoren. Gelderblom: “Dat is uiteraard een zeer mooi resultaat. Maar wat belangrijker is, is dat de kwaliteit van leven bij deze vaak relatief jonge patiënten is toegenomen. De behandelde patiënten hadden minder pijn, stijfheid en zwelling en konden weer meer bewegen.”

Volgende stappen
Vimseltinib is een experimenteel geneesmiddel. Dat betekent dat het voorlopig enkel mag worden toegediend in studieverband zoals bij de MOTION-studie. De resultaten van de MOTION-studie worden gebruikt om het geneesmiddel te laten goedkeuren voor de behandeling van reusceltumor van het gewrichtskapsel door het Europese (EMA) en Amerikaanse (FDA) geneesmiddelenbureau. Dit is een langdurig proces waardoor het nog enkele jaren kan duren alvorens het middel algemeen beschikbaar is op de Nederlandse markt.

In de tussentijd lopen er in het LUMC meerdere andere studies om de werking van CSF-1 receptor remmers te onderzoeken. “Momenteel doen we bijvoorbeeld onderzoek naar het effect van lokale injecties in de knie en naar behandeling per infuus. In de toekomst gaan we kijken of behandeling met CSF-1 receptor remmers voor de operatie, de kans op het terugkeren van de tumor kan verlagen en gaan we onderzoeken of periodes met behandeling afgewisseld kunnen worden met rustperiodes”, aldus Gelderblom.

Samenwerking
Het LUMC is wereldwijd het grootste expertisecentrum op het gebied van reusceltumoren van het gewrichtskapsel waardoor er binnen het LUMC veel onderzoek kan plaatsvinden naar deze tumoren. Gelderblom: “De publicatie in The Lancet is de kroon op ons werk maar kon enkel tot stand komen door intensieve samenwerking. Samenwerking in het LUMC binnen de onderzoeksgroep bot- en wekedelentumoren van het LUMC met de afdelingen orthopedie, fysiotherapie, pathologie en radiologie en samenwerking met de andere expertisecentra verspreid over de wereld.”

Meer informatie over reusceltumoren van het gewrichtskapsel vind je hier.

Bron: LUMC