Ook in rioolwater stijging coronavirus zichtbaar 

Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  onderzoekt vanaf april 2020 wekelijks rioolwatermonsters van rioolwaterzuiveringsinstallaties op de aanwezigheid van het nieuwe coronavirus. In de afgelopen periode is het aantal meetpunten waar het RIVM rioolwater onderzoekt uitgebreid van 29 naar 80. Daarmee wordt het rioolwater van ongeveer 10 miljoen mensen in Nederland op het coronavirus onderzocht. In het rioolwater worden in de afgelopen weken weer meer deeltjes van het nieuwe coronavirus gevonden. Dat komt overeen met het oplopen van het aantal gemelde besmettingen in de afgelopen weken. Verdere uitbreiding van het onderzoek naar coronavirusdeeltjes in het rioolwater bij alle ruim 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Nederland is in gang gezet. 

De resultaten van het rioolwateronderzoek bij de 80 meetlocaties zijn vanaf woensdag 19 augustus, inclusief de regionale resultaten, op het coronadashboard  van de Rijksoverheid te vinden. De resultaten worden wekelijks geactualiseerd. Op het coronadashboard is het gemiddelde aantal virusdeeltjes gevonden in rioolwater voor 80 locaties te zien. 

Ook in rioolwater stijging coronavirus zichtbaar 
In het rioolwater worden meer virusdeeltjes van het nieuwe coronavirus gevonden dan begin juli. De stijging van de aantallen coronavirusdeeltjes in het rioolwater komt overeen met het oplopen van het aantal gemelde besmettingen in de afgelopen weken. Net als bij het aantal meldingen van mensen die positief getest zijn op COVID-19, zijn ook in het rioolwater grote verschillen tussen regio’s te zien. Net als vorige week is het aantal meldingen van nieuwe positief geteste personen voor COVID-19 het hoogst in Zuid-Holland, gevolgd door Noord-Holland en Noord-Brabant. Dit beeld zien we ook in de aantallen coronavirusdeeltjes in rioolwater.  

Uitbreiding testlocaties en nieuwe meetmethode
Vanaf 20 juli heeft het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  het aantal rioolwatermetingen uitgebreid naar 80 locaties. Bij de nieuw toegevoegde locaties is gekozen voor een gelijke verdeling van rioolwaterzuiveringsinstallaties van verschillende grootte. Zo zijn plaatsen met veel en weinig inwoners vertegenwoordigd. Ook is gekozen voor meer landelijke spreiding van de locaties. Het afvalwater van de 80 locaties is afkomstig van ongeveer 10 miljoen inwoners. Omgerekend is dit bijna 60% van de Nederlandse bevolking. Nu er steeds meer meetpunten bijkomen en er dus steeds meer rioolwatermonsters moeten worden geanalyseerd heeft het RIVM veel tijdrovende handmatige handelingen geautomatiseerd. 

Hoe het werkt en wat het zegt
Om te voorkomen dat vervuild water de natuur in stroomt, zuiveren de waterschappen het afvalwater van huishoudens en bedrijven. Dat gebeurt in een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Zo’n rioolwaterzuiveringsinstallatie zuivert, afhankelijk van de grootte van de installatie, het afvalwater van enkele duizenden tot soms wel honderdduizenden mensen. Het aantal virusdeeltjes dat we vinden in het rioolwater geeft een indicatie van de verspreiding van het coronavirus in Nederland. Met het onderzoek kunnen we geen mensen die besmet zijn met het coronavirus opsporen. Het rioolwateronderzoek is namelijk gericht op rioolwater van grote groepen mensen en kan niet herleid worden naar een of enkele personen. De informatie kan wel herleid worden naar het zogenaamde voorzieningsgebied van een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Dit is het gebied waar het nieuwe coronavirus in het rioolwater komt vanuit ontlasting van mensen die in dat gebied naar de WC gaan. Rioolwateronderzoek lijkt hiermee een waardevolle aanvulling op de andere lopende surveillance onderzoeken waarmee het RIVM de verspreiding van het nieuwe coronavirus in de gaten houdt.  

Onderzoekers testen eens per week rioolwater dat over 24 uur verzameld is. De testresultaten laten zien hoeveel virusdeeltjes in het rioolwater zitten. Niet bij alle mensen die COVID-19 hebben is het virus aan te tonen in de ontlasting. Sommige mensen die besmet zijn met het nieuwe coronavirus hebben meer virusdeeltjes in hun ontlasting dan andere. Het maakt daarbij niet uit of iemand veel, weinig of (nog) geen klachten heeft van een infectie met het coronavirus. 

Uit het huidige onderzoek kan nog geen signaalwaarde worden vastgesteld zoals dat voor bepaalde andere gegevens op het dashboard het geval is. Hiervoor zijn meer gegevens nodig die nu worden verzameld. Dat het aantal virusdeeltjes in rioolwater toeneemt komt overeen met wat we in de andere cijfers zien. Het aantal besmettingen loopt op. 

Samenwerking
Het RIVM kan dit onderzoek alleen uitvoeren door de samenwerking met de waterschappen, de Unie van Waterschappen en een waterbedrijf.