Niet alle gebeurtenissen zijn even waarschijnlijk of ernstig

Op vrijdag 23 september jongstleden is de nieuwe Rijksbrede Risicoanalyse Nationale Veiligheid aangeboden aan de Tweede Kamer. Het Analistennetwerk Nationale Veiligheid (ANV) beschrijft hierin meer dan 60 gebeurtenissen die de veiligheid van Nederland kunnen bedreigen. Denk bijvoorbeeld aan overstromingen, natuurbranden, maatschappelijke polarisatie en georganiseerde criminaliteit. Ook is er veel aandacht voor trends en ontwikkelingen zoals klimaatverandering en digitalisering. Deze periodieke analyse is de basis voor de Rijksbrede Veiligheidsstrategie die begin 2023 uitkomt. In deze nieuwe veiligheidsstrategie staat wat de overheid de komende jaren wil doen om onze veiligheid te versterken.

Niet alle gebeurtenissen zijn even waarschijnlijk of ernstig. Wel kunnen ze met elkaar samenhangen en invloed op elkaar hebben. De analyse onderzoekt deze samenhang en maakt het ook mogelijk verschillende dreigingen te vergelijken. Zowel wat betreft de gevolgen als de waarschijnlijkheid. Hierdoor kan Nederland zich goed voorbereiden op mogelijke dreigingen. Voor deze analyse kijkt het ANV (Analistennetwerk Nationale Veiligheid )naar het hele koninkrijk, inclusief het Caribisch deel.

9 dreigingsthema’s en meer dan 60 scenario’s
De verschillende dreigingen zijn verdeeld over 9 thema’s. Deze thema’s zijn: 

  • Klimaat- en natuurrampen 
  • Infectieziekten 
  • Zware ongevallen
  • Polarisatie, extremisme en terrorisme
  • Ongewenste inmenging en beïnvloeding democratische rechtsstaat
  • Internationale en militaire dreigingen
  • Economische dreigingen
  • Cyberdreigingen
  • Bedreiging van vitale infrastructuur

In aanvulling op deze thema’s analyseert het ANV op dit moment welke gevolgen de oorlog in Oekraïne heeft voor de nationale veiligheid.   

Voor elk thema zijn verschillende gebeurtenissen beschreven in de vorm van een scenario. Bij een overstroming bijvoorbeeld beschrijft het scenario waar een overstroming plaatsvindt en hoeveel mensen er dan  in gevaar zijn. Daarmee beantwoorden deze scenario’s belangrijke vragen over de waarschijnlijkheid en gevolgen. 

Bij de keuze van (nieuwe) scenario’s wordt rekening gehouden met ontwikkelingen en trends in Nederland en daarbuiten. In de Rijksbrede Risicoanalyse zijn meer scenario’s opgenomen dan in de vorige analyse van het ANV. Zo is er voor het eerst een scenario gemaakt voor maatschappelijke polarisatie en is er meer aandacht voor georganiseerde criminaliteit. 

Het Analistennetwerk Nationale Veiligheid 
Het ANV is een kennisnetwerk dat sinds 2011 analyses maakt van risico’s en bedreigingen voor de Nationale Veiligheid. Ook onderzoekt het ANV welke ontwikkelingen op lange termijn hierop van invloed zijn. De resultaten van dit onderzoek publiceert het ANV in risicoanalyses en horizonscans. Het ANV bestaat uit het RIVM, TNO, Instituut Clingendael, het WODC, SEO (Structureel Echoscopisch Onderzoek), de AIVD en de MIVD. Het secretariaat van het ANV is ondergebracht bij het RIVM. Het ANV werkt in opdracht van de NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid).