Het is niet duidelijk waardoor de stijging van geheugen- en concentratieproblemen komt

In het eerste kwartaal van 2023 bezochten volwassenen (25 jaar en ouder) 24% vaker de huisarts voor geheugen- en concentratieproblemen dan in dezelfde periode in 2020. Dit blijkt uit het nieuwste kwartaalonderzoek van Netwerk GOR. Dat volwassenen meer geheugen- en concentratieproblemen hebben, lijkt een lange(re)termijneffect van zowel coronamaatregelen als corona-infecties. 

Ouderen (75+) komen het vaakst met deze klachten bij de huisarts. De jongste 2 leeftijdsgroepen (25-44 en 45-64 jaar) komen hiervoor relatief weinig bij de huisarts. In alle leeftijdsgroepen (vanaf 25 jaar) steeg het aantal huisartsenbezoeken voor geheugen- en concentratieproblemen, maar de grootste stijging is te zien in de leeftijdsgroepen 45 – tot 74-jarigen (+40%). Bij 25 – tot 44-jarigen was de stijging 31% en bij 75-plussers 18%. Onder jongeren (tot 25 jaar) zagen we geen stijging.

Mogelijke verklaringen
Het is niet duidelijk waardoor de stijging van geheugen- en concentratieproblemen komt. Een mogelijke verklaring kan zijn dat COVID-19- maatregelen zorgden voor een snellere cognitieve achteruitgang onder mensen met beginnende geheugen- en concentratieproblemen (gemiddeld 66 jaar). Onder andere onderzoekers van het Alzheimercentrum Amsterdam UMC(Universitair Medisch Centrum) herkennen in de huisartsencijfers daarnaast een patroon waarvan ze aan het begin van de coronaperiode al verwachtten dat dit zou optreden; namelijk een toenemende groep mensen die met lichte geheugen- en concentratieproblemen kampen. Een aanvullende verklaring is dat een deel van de mensen na een COVID-19-infectie langdurig klachten houdt. Verschillende studies laten zien dat geheugen- en concentratieklachten veel voorkomen bij post-COVID. Ook andere infectieziekten, zoals griep, kunnen deze klachten veroorzaken. Maar uit recent onderzoek blijkt dat langdurige geheugen- en concentratieproblemen veel vaker voorkomen na COVID-19-infectie dan na griep. Daarnaast komen deze klachten vaker voor bij hogere leeftijdsgroepen. De cijfers van de huisartsen passen bij dit beeld.

Over het onderzoek
De resultaten komen uit het zevende kwartaalonderzoek onder volwassenen en zijn gebaseerd op cijfers van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Dit kwartaalonderzoek valt onder het Gezondheidsonderzoek COVID-19 van Netwerk GOR. Daarin brengen het RIVM, GGD(Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en, GGD GHOR(Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland, het Nivel en ARQ(Nationaal Psychotrauma Centrum ) Nationaal Psychotrauma Centrum de gevolgen van de coronacrisis voor de gezondheid in kaart. Dit doen zij in opdracht van het ministerie van VWS(Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ) en ZonMw(Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie).

Bron: RIVM