Psoriasis is een auto-immuunziekte met vele gedaanten

Een aanzienlijk deel van de mensen met de huidziekte psoriasis kampt vrijwel continu met jeukende, schilferende plekken. Hoeveel zalf ze ook smeren. Niet nodig, zegt dermatoloog Bing Thio van het Erasmus MC. Er zijn tegenwoordig meerdere therapieën die vrijwel elke patiënt aan een gave huid kunnen helpen.

Ga voor een gave huid, was dan ook het motto van Wereld Psoriasis Dag op 29 oktober. Dermatologen kunnen anno 2022 alleen al 12 verschillende soorten injecties met biologicals voorschrijven aan mensen met ernstige psoriasis. Voor mensen met matige psoriasis is een arsenaal tabletten én lichttherapie.

Ellendig
Toegegeven, biologicals zijn dure geneesmiddelen, maar leven met psoriasis is voor veel patiënten ellendig, weet Thio. ‘Leven met schilferende plekken op de huid zorgt voor een negatief zelfbeeld. Mensen worden er ongelukkig van. Zelfs mensen met psoriasis die zeiden dat ze niet veel last hadden van hun plekken, leefden helemaal op toen ze ervan af waren. Ze krijgen meer energie, hebben het gevoel dat ze verliefd op het leven waren’, verhaalt hij.

Psoriasis is een auto-immuunziekte met vele gedaanten. Ongeveer 400.000 Nederlanders hebben er last van. De een heeft wat plekjes op de ellebogen, de ander zit van top tot teen onder. Bij weer een ander komen de plekken alleen in de winter opzetten. Hoe het eruit ziet, hangt ook af van etniciteit. De huid van Aziatische mensen met psoriasis vertoont ontstoken vuurrode plekken, waar de plekken van Kaukasische mensen meer roze gekleurd zijn.

Genen
Psoriasis zit – net als andere auto-immuunziekten – in de genen. Er zijn er op dit moment 65 bekend, maar wetenschappers vermoeden dat het er veel meer zijn. ‘De ziekte is door die genetische component niet te genezen, want we kunnen die genen tot op heden niet uitzetten. De T-helpercellen Th1 en Th17 zijn erbij betrokken. Die kun je zien als de generaals die het immuunsysteem het bevel geven om de huid aan te vallen. Door die aanval ontstaan de schilferende plekken.’

Decennia gelegen was er nog niet veel te doen aan psoriasis, behalve zalven. Nieuwe geneesmiddelen genaamd biologicals brachten verandering. ‘Met deze injecties  schakel je alleen de aanvallende eiwitten uit die de generaals aanmaken: dat zijn de eiwitten TNFa, Interleukine-17 en –23.

Artritis
De nieuwe middelen werken goed, weet Thio. Bijna iedereen is na verloop van tijd klachtenvrij. Belangrijk, vindt hij. Niet alleen omdat de plekken grote invloed hebben op de kwaliteit van leven, maar ook omdat 1 op de 5 patiënten na verloop van tijd artritis psoriasis ontwikkelt, waarbij ook de gewrichten ontstoken raken. ‘Bijwerkingen zijn er wel,’ zegt hij. ‘15 tot 20 procent krijgt sneller last van luchtweginfecties, met name in het griepseizoen. Maar die klachten zijn goed beheersbaar.’

2,5 tot 3 procent van de wereldbevolking heeft psoriasis. Leven in de grote stad helpt niet. Recent onderzoek wijst uit dat mensen die in de grote stad wonen meer last van psoriasis hebben. ‘De genen die zijn betrokken bij psoriasis, worden in de grote stad als het ware vaker aangezet, vermoedelijk door factoren die je meer in de stad aantreft: lucht- en lichtverontreiniging, stress. Maar aan de klachten is dus iets te doen. Daar willen we met Wereld Psoriasis Dag aandacht op vestigen.’

De eerder genoemde dure therapieën met biologicals mogen alleen in ziekenhuizen worden voorgeschreven. Patiënten met psoriasis die door de huisarts zijn behandeld maar niet van hun klachten af komen, kunnen met de huisarts bespreken of ze een verwijzing naar een dermatoloog kunnen krijgen.