Het bodembeleid in Nederland ging lang alleen over bodemvervuiling

We gebruiken de bodem steeds intensiever. Denk aan landbouw, woningbouw, recreatie of energievoorziening. Daardoor raakt de bodem steeds verder uitgeput en vervuild. Tegelijkertijd hebben we de bodem ook hard nodig. Voor het telen van landbouwgewassen, verkoeling in de stad, het afvoeren van (regen)water of het schoonhouden van het grondwater.  
Niet alles kan overal, en tegelijkertijd. Om het natuurlijk kapitaal van de bodem te behouden en duurzaam te gebruiken is een nieuwe visie op bodembeheer en -beleid nodig. Het RIVM beschrijft in dit rapport de bouwstenen voor deze toekomstbestendige visie.  

Nieuwe bodembeleid moet uitgaan van de bodem als ecosysteem 
Het bodembeleid in Nederland ging lang alleen over bodemvervuiling. Maar de bodem schoonhouden is te eenzijdig. Het is belangrijk dat de bodem gezond is en dat belangrijke functies van de bodem behouden blijven. Alleen zo kan de bodem bijdragen aan de kwaliteit van onze leefomgeving. 

Het is belangrijk dat het bodemwatersysteem uitgangspunt is voor beleid en uitvoering. Dat betekent dat we breder moeten kijken naar wat invloed heeft op de kwaliteit van de bodem. Voorbeelden van bedreigingen voor de bodem zijn het afdekken, vermesten, vervuilen en uitputten. 

Denken in mogelijkheden en voordelen gezonde bodem
Daarnaast is het belangrijk om te denken in mogelijkheden en voordelen van een gezonde bodem. Een gezonde bodem is vruchtbaar, draagt bij aan de opslag van CO2(carbon dioxide), een gezonde leefomgeving en is belangrijk voor onze drinkwatervoorziening. Vandaaruit kunnen we kijken hoe de verschillende functies van de bodem met elkaar samenhangen. Dit zijn bijvoorbeeld landbouw en landelijk gebied, klimaat en water, bebouwing en mobiliteit of grondstoffen en energie. Een brede visie op de bodem vraagt ook om samenwerking, om de ruimtelijke ontwikkeling en het bodembeheer in Nederland duurzaam te realiseren.

Andere RIVM-onderzoeken naar kwaliteit milieu en bodem
Dit RIVM-onderzoek naar een nieuwe visie op bodembeleid staat niet op zichzelf. Het RIVM doet meer onderzoek naar de kwaliteit van het milieu in het algemeen en de bodem in het bijzonder. In de zomer van 2022 publiceerde het RIVM een overzicht van de wetenschappelijke kennis over de kwaliteit van onze leefomgeving (NMP(N-Methyl-2-pyrrolidone); het Nationaal milieuprogramma). Op alle fronten staat de kwaliteit van de leefomgeving onder druk, was de conclusie. Ook publiceerde het RIVM in 2022 onderzoeken naar bijvoorbeeld het effect van drugsafval op de bodem en grondwater en over de mogelijkheden en risico’s van hergebruik van (bouw)materialen. 

Rapport
Inspiratiedocument Bouwstenen voor een toekomstbestendige visie op de bodem

Bron: RIVM