Onderzoekers willen de diagnose en behandeling verbeteren van een aantal veel voorkomende ziektes

Een internationaal consortium krijgt 5,4 miljoen euro voor het programma ‘Licht voor beter zicht op ziekten’. Het onderzoek staat onder leiding van hoogleraar Biofotonica Johannes de Boer van de Vrije Universiteit Amsterdam en gaat uitgevoerd worden in het UMCG en het Amsterdam UMC Imaging Center. Wouter Nagengast, MDL-arts in het UMCG, zal binnen het project de ontwikkeling van nieuwe beeldtechnieken voor diagnostiek in de slokdarm, endeldarm en galwegen leiden. 

De subsidie voor het internationale consortium Photonics Translational Research – Medical Photonics (MEDPHOT) komt uit het Perspectiefprogramma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).  

Scherpere afbeeldingen
Op radioactiviteit gebaseerde PET-scans brengen afwijkend weefsel zoals tumoren in beeld. Door licht te gebruiken in plaats van radioactiviteit, kun je tien tot honderd keer scherper afbeelden en zelfs een cluster van een paar cellen zien. Deze scherpere afbeeldingen kunnen worden gebruikt om te voorspellen welke medicijnen bij welke patiënten zullen aanslaan, waarmee een snellere, betere en goedkopere behandeling mogelijk is. 

Vlaggetjes 
MEDPHOT wil een op licht gebaseerde evenknie ontwikkelen van een PET/CT of PET/MRI-scan die zowel moleculaire als structurele afbeeldingen maakt. De onderzoekers gebruiken voor aandoeningen als (slok)darmkanker, longkanker, prostaatkanker, astma, en de ziekte van Alzheimer fluorescerende ‘vlaggetjes’. Deze vlaggetjes binden zich aan moleculen die specifiek zijn voor de betreffende aandoening en lichten op als ze worden beschenen door een lichtbron. Om de vlaggetjes te kunnen zien, ontwikkelen de onderzoekers de benodigde technologie om die kleine uitgezonden lichtbundels te detecteren, en zo de gezochte cellen zichtbaar te maken. 

“De voordelen van het gebruik van licht voor medische beeldvorming beperkt zich niet tot het halen van een hogere resolutie - ook voorkom je hiermee stralingsschade omdat je geen radioactieve stof hoeft toe te dienen. Bovendien kun je meerdere ‘vlaggetjes’ tegelijk toedienen die verschillende kleuren hebben, terwijl je bij PET-scans slechts één vlag tegelijk kunt waarnemen.” aldus programmaleider Johannes de Boer. 

MEDPHOT-consortium 
Het consortium bestaat uit vier universiteiten (VU, UvA, UU, TU Delft) en TNO, drie academische ziekenhuizen (Amsterdam UMC, UMC Groningen, Leiden UMC) en twaalf (inter)nationale bedrijven (ASML, CHDR, Dispertech, Elesta, Exometry, GlycanScan, Mauna Kea, Ninepoint Medical, Optos, Percuros, Spectradyne en Thorlabs). Het consortium wil de diagnose en behandeling verbeteren van een aantal veel voorkomende ziektes. 

Perspectiefprijs
Perspectief is een programma van NWO dat gefinancierd wordt door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Met het programma zetten wetenschappers in samenwerking met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties nieuwe onderzoekslijnen op met economische en maatschappelijke impact. In totaal gaan 75 wetenschappers werken aan onderzoek gericht op technologische innovaties binnen vijf nieuwe onderzoeksprogramma’s, die gezamenlijk bijna 18 miljoen euro toegekend hebben gekregen. 57 betrokken bedrijven en organisaties investeren daarnaast gezamenlijk nog acht miljoen euro in de onderzoeken, die gericht zijn op economische kansen binnen maatschappelijke uitdagingen.