Onderzoek naar het ziekteverloop van gemuteerde hersentumoren. Deze tumoren ontwikkelen zich vroeger of later tot agressieve tumoren die ook een agressieve behandeling vereisen

In Nederland krijgen ongeveer 1000 mensen per jaar de diagnose hersentumor (glioom). Vooral bij jongere patiënten rond de leeftijd van 40 jaar wordt deze tumor vaak gedefinieerd als een 'IDH mutant astrocytoma'. IDH mutant gliomen beginnen vaak als niet-agressieve tumoren waarbij nog geen therapie nodig is. Maar deze tumoren ontwikkelen zich vroeger of later tot agressieve tumoren die ook een agressieve behandeling vereisen. Op dit moment is het vaak moeilijk te bepalen wanneer deze behandeling moet worden gestart. In april start de Glioma Longitudinal AnalySiS (GLASS-NL) studie, onderdeel van een internationaal consortium waarin experts op het gebied van onderzoek en behandeling van gliomen zijn samengebracht. KWF stelde hiervoor een grote subsidie beschikbaar van € 1,2 miljoen.

Om de situatie te verbeteren voor patiënten met een IDH mutant astrocytoma is het belangrijk te weten wanneer met de agressieve behandeling moet worden begonnen. Bovendien zijn nieuwe en effectievere behandelingsmogelijkheden welkom. Bij een deel van de gliomapatiënten bij wie de tumor ondanks therapie is teruggekeerd, wordt een tweede stukje weefsel chirurgisch afgenomen. Aangezien slechts een beperkt aantal patiënten een tweede operatie kan ondergaan, is de beschikbaarheid van 'gepaarde' gliomaweefsels relatief zeldzaam. Dit terwijl een zeer gedetailleerde en systematische vergelijking van dergelijke tumorparen kan helpen bij het verkrijgen van inzicht in onderliggende moleculaire abnormaliteiten, en daarmee kan bijdragen aan bepalen van het juiste moment voor het starten van een agressieve behandeling. De biologische en genetische eigenschappen van de tumor worden bepaald door sequencingtechnieken (analyse van het DNA) en vergeleken met DNA van een controlepatiënt.

Een ander aspect van deze studie is dat microscopische beeldvorming, radiologische en klinische kenmerken van 100 patiënten in verband zullen worden gebracht met de tumor-ontwikkeling na behandeling. Doel is om met terugwerkende kracht te kunnen kijken naar welke moleculaire en radiologische maten mogelijk kunnen voorspellen of een astrocytoma van een IDH-mutant zich tot een agressieve tumor zal ontwikkelen. Deze informatie kan worden gebruikt om een behandeling op maat aan te kunnen bieden aan individuele patiënten.

Deelnemers van GLASS-NL zijn namens het Hersentumorcentrum Amsterdam  (VUmc/CCA) Pieter Wesseling, Mathilde Kouwenhoven, Bart Westerman en Mark van de Wiel en deelnemers vanuit het Erasmus MC zijn Martin van den Bent, Pim French, Max Kros en Marion Smits. Het Nederlandse initiatief maakt deel uit van het internationale GLASS-consortium via Roel Verhaak (The Jackson Laboratory, Farmington, CT, USA).