Immuuntherapie bij kanker is een behandeling die het eigen immuunsysteem aan het werk zet om de tumor op te ruimen

Een eenmalige injectie van een lage dosis antilichaam tegen huidkanker werkt mogelijk net zo goed als vier keer een infuus met een veel hogere dosis van hetzelfde middel. Zónder de bijwerkingen die normaal gesproken komen kijken bij de toediening via een infuus. Dit ontdekten tumor-immunoloog Tanja de Gruijl en medisch oncoloog Fons van den Eertwegh die de resultaten van deze studie publiceerden in Science 

Immunology.
Immuuntherapie bij kanker is een behandeling die het eigen immuunsysteem aan het werk zet om de tumor op te ruimen. Vaak worden de medicijnen voor deze therapie via een infuus gegeven, zo komen ze via het bloed in het hele lichaam terecht. Maar de bijwerkingen die hierdoor kunnen ontstaan, zijn ernstig: het afweersysteem valt eigen cellen aan in de darmen, longen, huid en hormoonklieren. Hierdoor moeten patiënten bijvoorbeeld hormoonvervangende medicijnen krijgen omdat het lichaam de hormonen niet meer zelf kan maken. Soms zijn de bijwerkingen zelfs levensbedreigend.

Injectie versus infuus
De Gruijl en Van den Eertwegh onderzochten wat er gebeurt als een medicijn tegen huidkanker (een antilichaam tegen het afweer remmende eiwit CTLA-4) wordt geïnjecteerd op de plek waar de huidtumor ooit zat, en deze eerder al is verwijderd. Deze toediening is specifiek gericht op de lymfeklieren die helpen bij het opruimen van tumoren. Door de injectie wordt plaatselijk een afweerreactie opgewekt tegen de tumor. Deze afweerreactie kan daarna ook op andere plekken bescherming bieden. Omdat er geen reactie van het immuunsysteem ontstaat op andere plekken dan waar het middel zijn werk moet doen, zijn de bijwerkingen minder en werkt het middel beter. Hierdoor is één injectie voldoende, terwijl een infuus vier keer gegeven moet worden. De dosering kan ook veel lager zijn dan bij de toediening via een infuus. Hierdoor zit er minder medicatie in het bloed, wat eveneens voor minder bijwerkingen zorgt. Tot slot is een eenmalige injectie goedkoper dan vier keer een behandeling met een infuus.

Wat doet de behandeling?
Het immuunsysteem is belangrijk bij het opruimen van kanker. Verschillende afweercellen spelen hierbij allemaal een eigen rol maar onder invloed van sommige kankersoorten ruimt het immuunsysteem tumoren minder goed op. Het middel dat De Gruijl en Van den Eertwegh onderzochten, stimuleert het immuunsysteem om de kanker juist wel op te ruimen. Ze zagen dat bij toediening via een injectie het immuunsysteem minder onderdrukt wordt. De afweercellen die de kanker opruimen, nemen toe. Vanwege de kleinere kans op bijwerkingen is het in de toekomst misschien mogelijk om deze behandeling te combineren met andere behandelingen.

Vervolgonderzoek
De Gruijl: “Immuuntherapie via een injectie is veilig gebleken en heeft dezelfde of zelfs betere effecten op de afweer tegen de tumor dan toediening via een infuus. In vervolgstudies zal moeten blijken of deze effecten bij patiënten inderdaad even goed zijn als het resultaat van toediening in hogere dosis via een infuus.”