Lymfoedeem is een veelvoorkomend gevolg van een kankerbehandeling

Maastricht UMC+, Radboudumc en Erasmus MC starten een groot onderzoek naar een nieuwe veelbelovende techniek om kanker-gerelateerd lymfoedeem operatief te behandelen. Het team onderzoekt de (kosten)effectiviteit van de zogenoemde lymfo-veneuze anastomose (LVA-)operatie.

Lymfoedeem is een veelvoorkomend gevolg van een kankerbehandeling. Door schade aan de lymfeklieren en/of lymfebanen kan lymfevocht zich in een arm of been ophopen. Patiënten met lymfoedeem na kanker ervaren grote belemmeringen van de vocht- en eiwitophoping in armen of benen met pijn, jeuk, huid-defecten en belemmering van de beweging. Vaak dragen patiënten levenslang een drukkous. Patiënten met lymfoedeem hebben naast lichamelijke vaak ook psychische klachten en ervaren minder kwaliteit van leven.

De standaardbehandeling in Nederland is een conservatieve behandeling, die in het algemeen gericht is op verlichting van de klachten. Progressie naar een ernstigere vorm van lymfoedeem wordt meestal niet voorkomen. Vaak is de patiënt afhankelijk van levenslange behandeling.

Betere kwaliteit van leven
In sommige gevallen kan lymfoedeem worden behandeld met een lymfo-veneuze anastomose, ofwel een LVA-operatie. Dit is een operatie waarbij de beschadigde lymfebanen worden verbonden met bloedvaten. Dit zorgt ervoor dat het lymfevocht wordt omgeleid. Hierdoor verminderen de klachten, is er minder conservatieve therapie nodig en kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren.

Onderzoek moet nu aantonen dat de behandeling werkt en kosteneffectief is ten opzichte van de huidige standaardbehandeling, zodat de behandeling wordt vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering. Dr. Dalibor Vasilic, plastisch en reconstructief chirurg met het aandachtsveld in lymfoedeem-microchirurgie begeleidt het onderzoek vanuit Erasmus MC.

Deelnemers gezocht
Het onderzoek richt zich op patiënten met kanker-gerelateerd lymfoedeem in de arm of het been. De studie gaat in maart 2023 van start voor een periode van zes jaar. Voor de studie worden deelnemers gezocht. Patiënten die na een kankerbehandeling klachten ervaren van lymfoedeem in een arm of been komen potentieel hiervoor in aanmerking.

Veelbelovende zorg
Het onderzoek naar de LVA-operatie wordt gesubsidieerd met € 1,6 miljoen vanuit de Subsidieregeling veelbelovende zorg van het Zorginstituut en ZonMw. Met het geld worden naast de onderzoekskosten ook de zorgkosten gefinancierd. Met de Subsidieregeling veelbelovende zorg wordt tijdelijke financiering verstrekt voor behandelingen die veelbelovend lijken, maar nog niet uit het basispakket van de zorgverzekering worden vergoed. Het Zorginstituut gaat de onderzoeksresultaten gebruiken om te beoordelen of deze behandeling bij deze groep patiënten vergoed kan worden uit het basispakket van de zorgverzekering.