De behoefte aan het kunnen inzetten van de Taser groeit aanzienlijk bij de politie

Een systematisch literatuuronderzoek van het Nivel, in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), laat zien dat de gezondheidseffecten van gebruik van het stroomstootwapen Taser beperkt zijn. De beschikbare literatuur voor dit onderzoek blijkt voornamelijk betrekking te hebben op onderzoek bij gezonde mensen. Effecten van gebruik van het stroomstootwapen op risicogroepen – waaronder zwangere vrouwen, mensen onder invloed van drank of drugs en verwarde mensen – zijn internationaal niet wetenschappelijk onderzocht, vooral om ethische redenen. Daarom sluiten de resultaten die het Nivel in de literatuur heeft gevonden, beperkt aan op de dagelijkse politiepraktijk.

De behoefte aan het kunnen inzetten van de Taser groeit aanzienlijk bij de politie. Het is een alternatief voor het vuurwapen, met name als een agent wordt bedreigd. Voor de besluitvorming over het breed uitrollen van de Taser onder alle politie-eenheden is het voor het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Tweede Kamer van belang om meer te weten over de mogelijke gezondheidseffecten van het wapen.

Nauwelijks bewijs voor onveiligheid bij Taser-gebruik, maar onderzoek is beperkt
Het Nivel vond in de beschikbare studies nauwelijks wetenschappelijk bewijs voor negatieve gezondheidseffecten van Taser-gebruik als het wapen volgens de voorschriften wordt gebruikt. Met name de vaak genoemde risico’s voor het hartvaatstelsel konden niet worden bewezen. De resultaten van de studies zijn echter niet altijd representatief voor het gebruik door de Nederlandse politie. In vrijwel alle studies wordt gebruikgemaakt van kleine steekproeven van gezonde mensen, terwijl de mensen waar de politie mee te maken heeft niet altijd gezond zijn. Daarnaast is het object van onderzoek een verouderd type Taser en komen de meeste studies uit de Verenigde Staten, een land met een andere gewelds- en handhavingsstructuur dan die in Nederland.

Gezondheidseffecten Taser
Gezondheidseffecten worden vooral gerapporteerd in zogenaamde case studies, waarin individuele gevallen worden beschreven. Het gaat dan om problemen die worden veroorzaakt door de pijltjes (oogletsel, penetratie van keel en genitaliën), door een val ten gevolge van de stroomstoot (fractuur) of door ander secundair letsel (spierscheuring, brandwond). Omdat niet bekend is hoe vaak de Taser wordt ingezet, is ook niet bekend wat het precieze risico is. Projectleider Michel Dückers: ‘Iedereen met gezond verstand kan bedenken dat een lid van een risicogroep, zoals een zwangere vrouw, liever niet wordt “getaserd”. Wetenschappelijk bewijs voor het (extra) risico is er echter niet. Even voor de hand liggend is het betrachten van terughoudendheid van Taser-gebruik bij verwarde personen. Een risico-inschatting zal per geval moeten worden gemaakt.’

Aanbeveling introductie Taser
De onderzoekers pleiten voor zorgvuldigheid, mocht het stroomstootwapen op landelijk niveau worden geïntroduceerd . Daarbij hoort het (continu) trainen van agenten in het gebruik van het stroomstootwapen, zeker bij de implementatie van een nieuwer type Taser. De onderzoekers adviseren tevens om een monitor op te zetten, waarbij – ten minste in de aanvangsfase – bij elk gebruik van het wapen standaard een medische objectivering door een arts of verpleegkundige wordt opgenomen .

Invoering stroomstootwapen in de praktijk
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid heeft het Nivel-rapport onlangs aangeboden aan de Tweede Kamer. Binnenkort zal hij een beleidsstandpunt innemen over de invoering van het stroomstootwapen in de politiepraktijk.

Literatuurstudie
Onderzoekers van het Nivel verzamelden 1705 studies over gezondheidseffecten van Taser-gebruik, waarvan er na screening 362 werden gelezen en geanalyseerd. Twaalf studies bleken te voldoen aan alle tevoren opgestelde criteria. In het rapport worden echter ook 110 studies waarvan de methodologie gedeeltelijk tekort schoot gepresenteerd.