In 2021 nam het gebruik van cimetidine en famotidine langzaam toe, maar lag het nog altijd ver onder het niveau van 2019

Na de ranitidine-recall in oktober 2019 is het gebruik van H2-antagonisten sterk afgenomen: van 16,5 miljoen standaarddagdoseringen (DDD’s) in 2019 naar 3 miljoen in 2020. Hoewel het gebruik in 2021 toenam, was het aantal DDD’s met 4,7 miljoen nog altijd veel lager dan in 2019. Dat schrijft de SFK deze week in het Pharmaceutisch Weekblad.

Openbare apotheken verstrekten in 2021 aan ruim 44.000 gebruikers een maagzuurremmer van het type H2-antagonist. Samen ontvingen zij 4,7 miljoen DDD’s, ongeveer een kwart van de 16,5 miljoen DDD’s in 2019. In oktober van dat jaar werd deze markt opgeschrikt door een recall van geneesmiddelen met ranitidine, met 15 miljoen DDD’s destijds de meest gebruikte H2-antagonist. Sindsdien is het gebruik van H2-antagonisten sterk afgenomen: in 2020 werden slechts 3 miljoen DDD’s verstrekt.

In 2021 nam het gebruik van cimetidine en famotidine langzaam toe, maar lag het nog altijd ver onder het niveau van 2019. H2-antagonisten zijn receptplichtig, behalve de 75 mg-variant van ranitidine, die ook verkrijgbaar is bij drogist of supermarkt. Van deze variant heeft de SFK alleen gegevens over de in de apotheekinformatiesystemen geregistreerde verstrekkingen.

Uit de handel
Eind 2021 zijn ranitidine en ook het minder gebruikte nizatidine definitief uit de handel genomen. Daarop heeft het Nederlands Huisartsen Genootschap zijn NHG-Standaard Maagklachten aangepast. Waar eerder ranitidine voorkeursmiddel was in de tweede behandelstap bij onvoldoende effect van een antacidum of mucosaprotectivum, zijn nu cimetidine en famotidine aangewezen. Protonpompremmers (PPI’s) blijven aangewezen als derde behandelstap bij onvoldoende effect van een H2-antagonist.

Twee derde van de ranitidine-gebruikers kreeg in de twaalf maanden na de recall tenminste één verstrekking van een PPI, maar geen H2-antagonist. Slechts 16% van de gebruikers ontving een andere H2-antagonist dan ranitidine, of zowel een PPI als een andere H2-antagonist. De overige 18% is mogelijk gestopt of haalde een vrij verkrijgbare maagzuurremmer bij de drogist.

Sinds de recall leidde de verhoogde vraag naar cimetidine en famotidine tot leveringsproblemen. Mogelijk spelen deze tekorten een rol bij de beperkte overstap van ranitidine-gebruikers naar deze andere H2-antagonisten. Ook in 2021 was nog sprake van tekorten.