De eerste onderzoeksresultaten trokken internationale belangstelling

Sinds 10 jaar kunnen vrouwen met een verhoogd risico op borstkanker meedoen aan de zogenoemde TESTBREAST studie, opgezet door het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hierin wordt onderzocht of in het bloed van deze vrouwen eerder aanwijzingen van borstkanker gevonden worden dan met de gangbare screeningstechnieken, zoals mammografie. De eerste onderzoeksresultaten trokken internationale belangstelling, want ook voor de diagnose en behandeling van borstkanker geldt: hoe eerder, hoe beter.

Vrouwen bij wie borstkanker in de familie veel voorkomt of die drager zijn van bepaalde borstkankergenen, hebben een verhoogde kans om deze vorm van kanker te krijgen. Ruim de helft van deze vrouwen wordt daarom jaarlijkse gescreend om borstkanker zo vroeg mogelijk op te sporen. Dit gebeurt met mammografie en MRI-scans. “Mammografie wordt alleen vaak overgeslagen bij deze vrouwen omdat de straling hen meer kwaad dan goed doet”, vertelt Wilma Mesker, onderzoeksleider bij de afdeling Heelkunde. “En aangezien MRI een tijdrovende procedure is, zou een simpele bloedtest, die vaker en laagdrempelig ingezet kan worden, een welkome aanvulling zijn. Ook omdat hiermee tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding gescreend kan worden.”

Bloedtest meet eiwitten
Op dit moment hebben Mesker en PhD-student Sophie Hagenaars 6 eiwitten in het bloed gevonden die mogelijk wijzen op vroege ontwikkeling van borstkanker. “De afgelopen 10 jaar vroegen wij vrouwen die voor een reguliere screeningsafspraak kwamen om ook een bloedmonster af te staan”, zegt Mesker. En als bij hen borstkanker werd vastgesteld, ontvingen de onderzoekers ook een bloedmonster op het moment van diagnose. “Door eiwitniveaus op verschillende momenten te meten kunnen we kleine veranderingen in deze niveaus per individu identificeren die 1 tot 2 jaar voor de diagnose optraden”, legt Hagenaars uit. De teller staat nu dus op 6 eiwitten waarvan veranderingen in bloedlevels waarschijnlijk voorspellend zijn voor borstkanker. Deze specifieke eiwitten worden nu verder geëvalueerd en gevalideerd in een grotere groep deelnemers.

Voor de kinderen
Mesker doet al zo’n 35 jaar onderzoek naar kanker. Maar zo’n toegewijde patiëntengroep als voor de TESTBREAST-studie is ze niet vaak tegengekomen. “De vrouwen die wij benaderen zijn heel welwillend. Ondanks dat we hen in Leiden maar 2 keer per jaar uitnodigen om bloed te geven, zijn er veel vrouwen die vrijwillig 4 keer in het jaar komen”, zegt Mesker. “Ze zijn erg gedreven om het onderzoek naar borstkanker vooruit te helpen, ook al zullen ze misschien zelf niet meer van het resultaat profiteren, ze doen het voor hun kinderen.”

Wereldnieuws
Dat de bloedtest een gewenste nieuwe screeningtool is, blijkt ook uit de media-aandacht die het eind vorig jaar heeft opgeleverd naar aanleiding van een presentatie van Hagenaars op het Europese borstkankercongres in Barcelona. “Het is toen echt ontploft. Van Brazilië tot Amerika, we stonden overal in de krant”, zegt Mesker. De verwachtingen zijn dus hooggespannen. Maar er is nog veel werk nodig om deze test naar de patiënt te brengen, benadrukken de onderzoekers. Mesker en Hagenaars zijn op dit moment bezig om alle data van de afgelopen tien jaar te analyseren. “Daarna hopen we een compleet beeld te hebben van de eiwitten die we moeten meenemen in onze bloedtest”, zegt Hagenaars. “Dan zijn we weer een stap dichterbij eerdere opsporing en betere behandeling van borstkanker bij vrouwen met een verhoogd risico.”

Bron: LUMC