Oncode Accelerator, een van de initiatieven van het Nationaal Groeifonds, richt zich op het verbeteren en versnellen van de vroege (preklinische) fasen in de ontwikkeling van nieuwe medicatie tegen kanker

Kanker is een verwoestende ziekte die jaarlijks miljoenen levens eist. De ontwikkeling van nieuwe medicatie duurt vaak lang en is kostbaar. Gelukkig zijn er nieuwe ontwikkelingen in de strijd tegen kanker, in de vorm van therapeutische vaccins. Oncode Accelerator, een van de initiatieven van het Nationaal Groeifonds, richt zich op het verbeteren en versnellen van de vroege (preklinische) fasen in de ontwikkeling van nieuwe medicatie tegen kanker. Het programma bereikte eerder deze maand een belangrijke mijlpaal door de lancering van de eerste twee Demonstrator Projecten (dit zijn ontwikkelingsprojecten voor nieuwe medicijnen tegen kanker). Beide projecten richten zich op het ontwikkelen van therapeutische vaccins die het afweersysteem van patiënten kunnen trainen om kankercellen te herkennen en te vernietigen. Deze innovatieve benadering heeft de potentie om de overlevingskansen van kankerpatiënten te verbeteren.

Project 1: Aan het Afweersysteem ontsnapte Tumoren
Het eerste project richt zich op tumoren die ontsnapt zijn aan de controle door het afweersysteem, zoals melanoom en sommige vormen van long- en darmkanker. Deze tumoren kunnen zich verbergen voor het afweersysteem, wat behandeling met bestaande medicijnen bemoeilijkt. Wetenschappers van het Leids Universitair Medisch Centrum hebben een nieuwe manier gevonden waarop het afweersysteem deze kankercellen toch kan herkennen en aanvallen. Ze hebben speciale markers op kankercellen ontdekt, genaamd TEIPPs. Deze markers kunnen worden herkend door bepaalde afweercellen, maar alleen als deze afweercellen eerst getraind zijn om deze markers te herkennen. Een therapeutisch vaccin dat afweercellen traint om deze TEIPPs te herkennen, kan dus helpen om het afweersysteem te leren hoe het de kankercellen toch kan vinden en aanvallen.

In dit Oncode Accelerator Demonstrator Project wordt slim gebruik gemaakt van kunstmatige intelligentie en patiëntmateriaal dat beschikbaar is gesteld voor onderzoek. Hiermee hopen de wetenschappers het onderzoek naar TEIPPs verder te ontwikkelen richting een nieuwe therapie. Dit project wordt geleid door Prof. Sjoerd van der Burg van het Leids Universitair Medisch Centrum en Oncode Institute, in samenwerking met Sebastiaan van Heesch van het Prinses Máxima Centrum voor Kinderoncologie en Oncode Institute.

Project 2: Neoantigenen in Pediatrische Sarcomen
Het tweede Oncode Accelerator Demonstrator Project richt zich op specifieke typen kanker, pediatrische sarcomen, die vooral kinderen en adolescenten treffen. Deze pediatrische sarcomen, zoals Ewing-sarcoom en rhabdomyosarcoom, hebben vaak een slechte prognose, vooral in gevorderde stadia. In dit project wordt gezocht naar een bepaald soort eiwitten die alleen voorkomen op het oppervlak van de sarcomen en niet op gezonde cellen. Deze ‘neoantigenen’ kunnen worden gebruikt om therapeutische vaccins te ontwikkelen die het afweersysteem van de patiënt trainen om kankercellen te herkennen en te vernietigen.

Door gebruik te maken van geavanceerde innovatieve technologieën zoals whole-genome sequencing en multi-omics analyse, hopen de wetenschappers de meest veelbelovende tumor-antigenen te identificeren en te onderzoeken hoe goedafweercellen reageren op deze eiwitten. Het project wordt geleid door Sebastiaan van Heesch, in samenwerking met andere Nederlandse topwetenschappers, Jarno Drost, Albert Heck en Sjoerd van der Burg.

De Impact op Patiëntenlevens
Als de ontwikkeling van de nieuwe therapeutische vaccins op termijn succesvol blijkt, dan kan dit mogelijk een enorme impact hebben op het leven van kankerpatiënten. Voor patiënten met tumoren die aan het afweersysteem zijn ontsnapt kan het betekenen dat ze nieuwe behandelingsopties hebben wanneer andere therapieën falen. Voor kinderen met pediatrische sarcomen kan het betekenen dat ze een betere kans hebben om de ziekte te overleven en een normaal leven te leiden. Daarnaast kunnen therapeutische vaccins niet alleen helpen bij het opsporen of vernietigen van tumoren, maar ook bij het vestigen van een langdurig anti-tumorgeheugen, waardoor patiënten op de lange termijn beschermd blijven tegen terugkeer van de kanker.

Deze projecten tonen de kracht van samenwerking en geavanceerde technologie in de strijd tegen kanker en brengen ons een stap dichter bij een toekomst waarin kanker beter beheersbaar is.

Over Oncode Accelerator:
Oncode Accelerator is een publiek-privaat samenwerkingsverband gefinancierd door het Nederlandse Nationaal Groeifonds. Het initiatief brengt zes coördinerende partners samen: Universiteit Leiden, Leids Universitair Medisch Centrum, het Nederlands Kanker Instituut, Prinses Máxima Centrum, UMC Utrecht en de Stichting Oncode Accelerator. Oncode Accelerator gelooft dat preklinisch geneesmiddelenonderzoek en therapieontwikkeling aanzienlijk kunnen worden versneld en verbeterd door bestaande infrastructuur te innoveren middels voor onderzoek beschikbaar gesteld patiëntmateriaal en klinische data, organoïden (mini-organen die gekweekt zijn in een lab) en kunstmatige intelligentie. De infrastructuur van Oncode Accelerator richt zich op de preklinische ontwikkeling van vier prominente soorten kankertherapieën: small molecules, biologics, cell- en gentherapie, en therapeutische vaccins. 

Bron: Oncode Accelerator