Veni maakt samen met Vidi en Vici onderdeel uit van het NWO-Talentprogramma. Veni is gericht op onderzoekers die onlangs gepromoveerd zijn

Zeven jonge onderzoekers van het Erasmus MC krijgen een Veni-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Met de financiering kunnen de Erasmus MC’ers hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen.

Dit zijn de zeven laureaten en hun onderzoeksprojecten.  

Voeding bij nierschade en diabetes
Ilias Attaye onderzoekt hoe voeding kan bijdragen aan de gezondheid van mensen met chronische nierschade en diabetes. Hij richt zich op het verlagen van de ‘zuurbelasting’ van het lichaam via dieetaanpassingen en de effecten daarvan op nierfunctie en stofwisseling. ‘We kijken ook of etnische achtergrond invloed heeft op hoe het lichaam reageert op de voedingsaanpassingen. Het doel is om te komen tot gepersonaliseerde voedingsadviezen, die helpen om deze chronische aandoeningen beter te beheersen’, legt hij uit. 

Uitgezaaide prostaatkanker
Nick Beije doet onderzoek naar uitgezaaide prostaatkanker. Nieuwe behandelingen voor deze ziekte richten zich op specifieke eiwitten zoals het prostaatspecifiek membraan antigeen (PSMA). Het is lastig om te bepalen of PSMA aanwezig is op de agressiefste prostaatkankercellen. Ook is het onbekend hoe tumoren resistent worden tegen PSMA-gerichte behandelingen. Beije gebruikt prostaatkankercellen in het bloed van patiënten om de variatie in het PSMA-eiwit te onderzoeken en te ontrafelen waarom tumoren ongevoelig raken voor de behandelingen. 

Checkpointremmers veiliger
Linda Joosse heeft als doel om checkpointremmer-therapie bij kankerpatiënten veiliger te maken. Checkpointremmers versterken het afweersysteem om kankercellen te vernietigen, maar hebben bij de helft van de patiënten ernstige ontstekingsbijwerkingen. ‘Recente studieresultaten tonen aan dat een overschot aan een specifieke signaalstof, IL12p40 genaamd, waarschijnlijk deze bijwerkingen veroorzaakt. In dit project wil ik de rol van deze signaalstof begrijpen en deze blokkeren om checkpointremmer-therapie veiliger te maken, terwijl de effectiviteit behouden blijft’, legt Joosse uit.  

Schizofrenie en hersencellen
Bas Lendemeijer gebruikt de Veni voor onderzoek naar schizofrenie en hersencellen. Hij legt uit: ‘Bepaalde genetische mutaties verhogen de kans op schizofrenie, maar het is onbekend waarom dat zo is. Wij onderzoeken in dit project hoe neuronen met specifieke mutaties in hun DNA reageren op prikkels vanuit andere hersencellen. Dat doen we door menselijke stamcellen om te zetten in neuronen en die te transplanteren in de hersenen van muizen.’ Uiteindelijk zal ook potentiële medicatie worden getest.

Preventie op maat
Silvan Licher werkt in zijn Veni-project aan preventie op maat. Hij legt uit: ‘We worden steeds ouder. Maar we leven ook vaker met één of meer ziektes. Er is een groeiend verschil tussen hoelang we leven en hoelang we gezond blijven, vooral bij mensen die kwetsbaar zijn. Door gezonder te leven – stoppen met roken, meer bewegen of gezonder eten – kun je dat verschil kleiner maken. Maar we weten nog niet goed wat dat per persoon precies oplevert.’ In zijn onderzoek rekent Licher uit hoeveel extra gezonde levensjaren iemand kan winnen door een gezondere leefstijl of door op tijd te starten met medicijnen. 

Te snel groeiende hersenen
Margot Reijnders onderzoekt de genetica van te snel groeiende hersenen. Om kinderen die dit hebben goed te kunnen behandelen en genezen, is het belangrijk om de fout in het DNA te vinden. Reijnders: ‘Dit blijkt lastig, want de zogeheten mozaïek DNA-fouten zijn moeilijk op te sporen. Dit onderzoek zorgt ervoor dat deze fouten met de nieuwste technieken beter op te sporen zijn. Hierdoor kunnen diagnoses gevonden worden bij kinderen die hier vaak al jaren op wachten. Dit zorgt voor een toekomstperspectief voor de kinderen en duidelijkheid over herhalingsrisico’s voor de ouders die nog een kinderwens hebben.’ 

Vogels en virussen
Reina Sikkema’s onderzoek gaat over de rol van vogels in de verspreiding van muggenoverdraagbare virussen. Haar doel is om de belangrijkste vogelsoorten te identificeren die als reservoirs dienen voor het westnijlvirus en het usutuvirus. ‘Door te begrijpen hoe vogelsoorten bijdragen aan de verspreiding van deze virussen, zal het beter lukken om uitbraken te voorspellen en te beheersen. De bevindingen zijn input voor gerichte bewakings- en controlemaatregelen om uiteindelijk het risico op infecties bij mensen en dieren verminderen’, legt ze uit.  

Talentprogramma 
Veni maakt samen met Vidi en Vici onderdeel uit van het NWO-Talentprogramma. Veni is gericht op onderzoekers die onlangs gepromoveerd zijn. Dit jaar kregen in totaal 200 wetenschappers een Veni-subsidie van maximaal 320.000 euro. 

Bron: Erasmus MC