Jaarlijks krijgen in Nederland meer dan 100.000 mensen een kijkonderzoek van de dikke darm, een endoscopie

Een slimme computer die met AI meekijkt bij een onderzoek van de dikke darm met een camera, levert veertig procent meer opgespoorde poliepen op, structuren die een voorloper kunnen zijn van kanker. Dat blijkt uit een publicatie van het Radboudumc in The Lancet Digital Health. Uit eerder onderzoek bleek al dat meer opgespoorde en verwijderde poliepen leidt tot minder darmkanker.

Jaarlijks krijgen in Nederland meer dan 100.000 mensen een kijkonderzoek van de dikke darm, een endoscopie. Daarbij gaat een arts met een camera in de darm op zoek naar darmkanker en poliepen, uitstulpingen van de darmwand, die een voorloper van darmkanker kunnen zijn. Uit eerder onderzoek bleek al: hoe meer poliepen de arts vindt en verwijdert, hoe kleiner de kans dat iemand later darmkanker ontwikkelt.

Nu blijkt dat AI daarbij flink kan helpen. Een arts vindt bijna veertig procent meer poliepen als een slimme computer meekijkt met de camerabeelden in de darm. ‘Een arts kan poliepen missen, omdat die net te kort in beeld zijn, of de aandacht op een andere plek gefocust is’, zegt arts-onderzoeker Michiel Maas. ‘Maar een computer bekijkt iedere pixel in het beeld en is iedere milliseconde even alert. Dat geeft een enorme meerwaarde.’

Paars vierkantje
Die meerwaarde werd aangetoond in een studie in bijna 1000 patiënten, die is uitgevoerd in tien ziekenhuizen in verschillende landen. De deelnemers kregen een kijkonderzoek, omdat zij in aanmerking kwamen voor screening op darmkanker, of omdat ze vroeger poliepen hadden gehad.  Zij kregen het standaard darmonderzoek, of het onderzoek waarbij de computer live meekeek. De computer plaatste een paars vierkantje in het beeld als een plek er verdacht uitzag en trok zo de aandacht van de arts, die daar dan nog iets beter naar keek.

Hoewel er dankzij de computer meer poliepen werden opgespoord en verwijderd, kostte het darmonderzoek met digitale hulp niet meer tijd. Daarnaast leidde de nieuwe procedure ook niet tot een hoger percentage vals positieven, dus weefsel dat verwijderd werd, maar later toch niet gevaarlijk bleek tijdens de analyse bij de afdeling Pathologie. De extra verwijderde poliepen waren even vaak van een gevaarlijk type als de uitgesneden poliepen tijdens een standaard onderzoek.

Onschuldig
De slimme computer is ontwikkeld door het bedrijf Magentiq Eye LTD. Zij trainden de software om afwijkingen te leren herkennen met duizenden foto’s en video’s van darmonderzoek van over de hele wereld. Het systeem is inmiddels commercieel verkrijgbaar, maar wordt nog beperkt gebruikt. Maas: ‘Dit systeem kost geld, en de vergoeding van medisch onderzoek met hulp van AI zit nog in de ontwikkelingsfase.’

In vervolgstudies gaan de onderzoekers kijken of de computer ook kan bepalen of een poliep gevaarlijk is, op basis van de uiterlijke kenmerken en grootte van de poliep. Hoogleraar en MDL-arts Peter Siersema: ‘Als we dat tijdens het onderzoek kunnen bepalen, kunnen we onschuldige poliepen laten zitten. Die hoef je dan dus ook niet te laten analyseren bij Pathologie. Uiteindelijk scheelt dat in de kans op complicaties en in de kosten.’

Bron: Radboudumc