Als een zorgverlener seksueel overschrijdend naar patiënten is geweest, zijn werkgevers verplicht hiervan een melding te doen bij de inspectie

Er komen te weinig meldingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag van zorgverleners naar patiënten in ziekenhuizen en klinieken. Dat zegt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Uit de meldingen die er wel zijn, blijkt dat er signalen gemist worden. De inspectie vindt dat patiënten beter beschermd worden als de medisch specialistische zorg structureel meer actie op seksueel grensoverschrijdend gedrag neemt.

Als een zorgverlener seksueel overschrijdend naar patiënten is geweest, zijn werkgevers verplicht hiervan een melding te doen bij de inspectie. De afgelopen jaren ontving de inspectie in totaal tussen de 10 en 20 meldingen per jaar over ziekenhuizen en klinieken. 

De IGJ vindt dit opvallend weinig, zeker afgezet tegen de 8 tot 10 miljoen mensen die jaarlijks medisch specialistische zorg krijgen. Ook eerder onderzoek van het WODC gaf aan dat in de hele zorg jaarlijks enkele duizenden patiënten slachtoffer worden van dit ongewenste gedrag. In andere zorgsectoren zag de inspectie het aantal meldingen de afgelopen jaren wel stijgen.

Intieme onderzoeken
Binnen de medisch specialistische zorg zijn er meerdere risicofactoren waardoor seksueel grensoverschrijdend gedrag kan ontstaan. Zo zijn er vaker een-op-eencontacten achter gesloten deuren, intieme onderzoeken en hiërarchische verhoudingen. In totaal ontving de inspectie in 9 jaar tijd 105 meldingen van patiënten en zorgaanbieders over seksueel grensoverschrijdend gedrag van zorgverlener richting patiënt in de medisch specialistische zorg. 

In 31% van die meldingen waren er al eerder signalen over seksueel grensoverschrijdend gedrag van de betrokken zorgverlener. Zo bleek bijvoorbeeld dat er vaker incidenten met collega’s of patiënten hadden plaatsgevonden. In 23% van de meldingen was er al eerder een officiële melding gedaan bij het ziekenhuis of de inspectie. In 24% werd er door meerdere patiënten over dezelfde zorgverlener gemeld. De meeste meldingen (85%) gingen over fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag, zoals onnodige aanraking of inwendig onderzoek.

Uit de meldingen die de inspectie krijgt, blijkt dat er een grijs gebied is en dat er misverstanden bestaan over wat kan in de zorgrelatie. Zo kunnen bijvoorbeeld contacten op WhatsApp of social media over medische zaken ontaarden in ongewenste (soms seksueel getinte) privéberichten. Ook zijn relaties tussen zorgverleners en patiënten niet toegestaan.

Bereid om te leren
Na een melding moeten ziekenhuizen en klinieken aangeven hoe ze dit ongewenste gedrag gaan aanpakken in hun zorginstelling. Uit die rapporten blijkt volgens de inspectie dat ze bereid zijn om te leren van de gebeurtenis en willen werken aan verbetering. Zo worden er organisatiebrede gesprekken of campagnes gehouden om aandacht te vragen voor de gedragscode. Ook worden in sommige ziekenhuizen patiënten beter betrokken wanneer er een inwendig onderzoek plaatsvindt. 

Maar volgens de inspectie richten de maatregelen zich nog te sterk op de betrokken zorgverlener. Opvallend is dat artsen, ondanks ernstigere beschuldigingen en meer meldingen, minder vaak werden ontslagen dan verpleegkundigen. Volgens de inspectie is voor het verbeteren van de signalering en het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag richting patiënten een structurele aanpak nodig in plaats van eenmalige maatregelen.

Lees de publicatie
Onderschat in ziekenhuizen en klinieken: seksueel grensoverschrijdend gedrag van zorgverleners richting patiënten

Bron: IGJ