Chronische opiaatgebruikers kunnen last krijgen van verlaagd testosteron en verlaagd cortisol

Langdurig gebruik van sterke pijnstillers kan het hormoonsysteem verstoren. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) rapporteren dat een deel van de chronische opiaatgebruikers last krijgt van verlaagd testosteron en verlaagd cortisol.

Bij ruim zestig procent van de mannen die meer dan zes maanden een opiaat gebruikt, resulteert dat in een verlaagd testosteronniveau. Bij vrouwen is onvoldoende onderzocht wat de impact is van opiaten op de geslachtshormonen. Ongeveer twintig procent van de gebruikers (mannen en vrouwen) heeft daarnaast een verlaagd niveau van het stresshormoon cortisol. Dat concluderen de onderzoekers uit een analyse van 52 bestaande studies naar opiaatgebruik en hormonen, waarin in totaal 18.428 personen werden geïncludeerd. Ze presenteren hun resultaten in het wetenschappelijke tijdschrift The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism.

Verminderde vruchtbaarheid
De onderzoekers vinden dat het tijd wordt dat er ook aandacht komt voor de hormonale effecten van chronisch opiaatgebruik. Zo kan een verlaagd testosterongehalte bij mannen leiden tot minder libido, potentie, vruchtbaarheid, baardgroei en spiermassa. Bij vrouwen kunnen minder geslachtshormonen leiden tot menstruatiestoornissen en verminderde vruchtbaarheid. Te weinig cortisol geeft vaak lastig te duiden klachten als vermoeidheid, die ook een bijwerking van de opiaten zelf kunnen zijn. “Toch is het heel belangrijk om de diagnose te stellen. Bij stress-situaties kan een cortisoltekort namelijk leiden tot lage bloeddruk en shock”, onderzoeker Amir Zamanipoor uit.

Beste behandeling
Om effectief te kunnen ingrijpen is meer onderzoek nodig. Zamanipoor: “Hoewel deze review alle artikelen samenvat, is nog niet duidelijk wie er gescreend moet worden op hormoonuitval en ook niet wat de beste behandeling is. Ook moet nog worden uitgezocht hoe vaak een verstoring van de hormoonbalans daadwerkelijk tot merkbare klachten leidt, wat de effecten bij vrouwen zijn, hoe we deze klachten kunnen voorkomen en hoe snel herstel optreedt.”  

Lees voor meer informatie het artikel ‘Opioids and their endocrine effects: A systematic review and meta-analysis’ in The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism.