Hardloopblessures zoals knieklachten, achillespeesproblemen en scheenbeenblessures komen veel voor bij hardlopers

Meer dan de helft van de hardlopers krijgt te maken met blessures, wat vaak leidt tot minder sporten of zelfs stoppen. Omdat inactiviteit leidt tot gezondheidsrisico’s, onderzocht bewegingswetenschapper Bas Van Hooren van het Maastricht UMC+ of slimme zooltjes die tijdens het hardlopen feedback geven op de looptechniek en snelheid leiden tot minder blessures. En hij bepaalde welke krachtoefeningen het meest effectief zijn om blessures te voorkomen. Op 17 juni promoveert Van Hooren, zelf ook topsporter, op zijn onderzoek naar blessurepreventie en het verbeteren van sportprestaties.

Hardloopblessures zoals knieklachten, achillespeesproblemen en scheenbeenblessures komen veel voor bij hardlopers. Deze blessures zijn vaak het gevolg van overbelasting, waarbij de kracht die op de botten, spieren en pezen wordt uitgeoefend, groter is dan wat die weefsels aankunnen. Er zijn twee manieren om deze balans te herstellen: de belasting verminderen, en de spieren, pezen en botten versterken. In het beweeglab kunnen de belasting en kracht van de spieren, pezen en botten nauwkeurig worden gemeten, maar de gewone hardloper kan niet naar het lab voor een 3D-beweeganalyse. Daarom onderzocht Van Hooren hoe deze technologie naar de mensen gebracht kan worden met behulp van slimme zooltjes.

Slimme zooltjes
De speciale zooltjes meten tijdens het hardlopen onder andere de paslengte, contacttijd (hoe lang de voet de grond raakt) en vliegtijd (hoe lang de voet los is van de grond). Van Hooren toonde in een vergelijking met de 3D-analyses uit het lab aan dat de zooltjes de belasting op de knieën, achillespees, en schenen vrij nauwkeurig kunnen meten. “Hoewel de methode nog verder gepersonaliseerd kan worden, kunnen de slimme zooltjes nauwkeuriger meten dan traditionele sporthorloges, die het blessurerisico vaak flink overschatten”, zegt van Hooren.

Bovendien bleken de zooltjes effectief in het voorkomen van blessures. "Tijdens het lopen geeft het zooltje via een app feedback wanneer de belasting op bijvoorbeeld de knie te hoog is, zoals 'probeer je paslengte te verkorten' of 'probeer meer op je voorvoet te landen’”, legt Van Hooren uit. Na verloop van tijd hadden de lopers die deze feedback ontvingen minder en minder ernstige blessures dan hardlopers die deze feedback niet ontvingen. “Met draagbare technologie kunnen we dus daadwerkelijk blessures voorkomen.” Aan het onderzoek namen 220 mensen deel.

Krachttraining
Naast het verminderen van belasting, richtte Van Hooren zich ook op het verbeteren van de belastbaarheid door middel van krachttraining. Hij onderzocht specifiek de hamstrings, omdat blessures aan deze spieren vaak voorkomen bij teamsporten waarbij hardlopen een rol speelt. Het explosieve rennen tijdens sporten zoals voetbal leidt vaak tot hamstringblessures, die ook vaak terugkeren.

Het voorkomen van deze blessures is relatief eenvoudig door gerichte training van de hamstrings, waarbij zowel de spierkracht als de lengte van spiervezels van belang zijn. Beide aspecten kunnen worden verbeterd met krachtoefeningen, maar er bestaan zo'n honderd verschillende oefeningen die allemaal verschillend effectief zijn. Van Hooren onderzocht met behulp van een 3D-bewegingsanalyse en echografie wat er gebeurt met de spieren tijdens de drie meest gangbare krachtoefeningen. Uit zijn onderzoek blijkt dat de nordic hamstring curl het meest effectief is om de kracht van twee van de vier hamstringspieren te verbeteren, en om de vezellengte te vergroten van de hamstringspier die het meest geblesseerd raakt. 

Revalidatie
Van Hooren vervolgt zijn onderzoek naar blessurepreventie door na te gaan welke oefeningen de belastbaarheid van de achillespees kunnen vergroten. Daarnaast breidt hij zijn studie naar het slimme zooltje uit: “We kijken hoe we het zooltje een betrouwbare schatting kunnen laten geven van de benodigde hersteltijd na het sporten, zodat we het kunnen gebruiken voor een gepersonaliseerd sportprogramma. Ook onderzoeken we of we het zooltje kunnen inzetten in de revalidatie, zowel bij sportblessures als bij aandoeningen zoals artrose, om het herstel te bevorderen.”

Van Hooren voerde zijn onderzoek uit bij onderzoeksinstituut NUTRIM en de vakgroep Voedings- en Bewegingswetenschappen van de Universiteit Maastricht.

Bron: Maastricht UMC+