In het VN-verdrag Handicap dat sinds 2016 in Nederland geldt, wordt veel aandacht besteedt aan de toegankelijkheid van de samenleving voor mensen met een beperking

De deelname aan de samenleving van mensen met een beperking blijft al tientallen jaren achter bij  de algemene bevolking. Een belangrijke oorzaak hiervan is de voor hun beperkte toegankelijkheid van de samenleving. Uit langlopend onderzoek van het Nivel onder mensen met een beperking en hun naasten blijkt dan niet alleen fysieke drempels, maar ook een beperking in financiële middelen en sociale contacten ertoe leiden dat zij minder mee kunnen doen. In het VN-verdrag Handicap dat sinds 2016 in Nederland geldt, wordt veel aandacht besteedt aan de toegankelijkheid van de samenleving voor mensen met een beperking. In februari dit jaar is de nationale strategie bepaald voor de implementatie hiervan. Hiermee wil de overheid de positie van mensen met een beperking uiterlijk in 2040 overeen laten komen met de inhoud van het VN-verdrag.

De Coalitie voor Inclusie (2022) stelt dat er bij het inrichten van de samenleving rekening mee gehouden moet worden dat mensen verschillen. Hierdoor zijn mensen met een beperking minder afhankelijk van speciale voorzieningen en kunnen zij zelfstandig deelnemen aan de samenleving. Ondanks de inzet van diverse instanties en organisaties loopt hun deelname in de samenleving echter al tientallen jaren achter op de algemene bevolking. Waar lopen mensen met een beperking en hun naasten allemaal tegen aan? Wat zijn hun ervaringen, ideeën en wensen? Met behulp van de Nivel-panels geven we deze mensen een stem en belichten daarmee hun perspectief. Meepraten over hoe we dit perspectief kunnen inzetten om nieuwe initiatieven op te starten om mensen meer te laten participeren? Geef u dan nu op voor onze Nivel-verbindt-sessie Perspectieven op Toegankelijkheid op 23 mei!

Verminderde toegankelijkheid niet alleen fysiek van aard
Mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking ervaren regelmatig minder toegankelijkheid tot verschillende voorzieningen dan de algemene bevolking. Dit kan door bijvoorbeeld de aanwezigheid van drempels, te krappe doorgangen, het ontbreken van een lift of onvoldoende zitplaatsen. Bij hun ervaren toegankelijkheid van de samenleving gaat het echter niet alleen om fysieke drempels. Ook op het gebied van financiële toegankelijkheid, sociale toegankelijkheid en toegankelijkheid van informatie ervaren zij knelpunten. Over het algemeen geldt: hoe zwaarder de beperking is die mensen hebben, hoe minder makkelijk zij deelnemen aan de samenleving.

Mensen met een beperking komen minder goed rond
Minder dan de helft (43%) van de mensen met een lichamelijke beperking had in 2022 betaald werk voor meer dan 1 uur in de week. Van de mensen met een verstandelijke beperking had zelfs maar 13% betaald werk. Het contrast met de algemene bevolking is groot: daar had 86% betaald werk.  Veruit het grootste deel van de mensen met een lichamelijke of een verstandelijke beperking leeft van een uitkering. Dit had gevolgen voor de bestaanszekerheid van deze groepen. Een aanzienlijk deel van hen kon niet goed rondkomen of redde het net. Verschillende vrije tijdsvoorzieningen en uitjes, maar ook dagelijkse behoeften waren voor hen daardoor minder toegankelijk.

Geen vrije tijd, geen energie door het werken. Minderen met werk is financieel niet mogelijk met alle omhoogvliegende prijzen. Nivel panellid met een lichamelijke beperking 

Gebrek aan sociale toegankelijkheid van samenleving leidt tot eenzaamheid
Bij mensen met een verstandelijke beperking zien we dat het meeste sociale contact plaatsvindt met familie en veel minder met vrienden of buurtgenoten. Het komt dan ook regelmatig voor dat zij zich eenzaam voelen. Als struikelblokken noemen zij bijvoorbeeld de aanwezigheid van teveel prikkels of het op een vervelende manier bejegend worden.

Het geruzie moet ophouden. Ik vind het ook niet fijn als ze me plagen want het zijn gemene grapjes. Nivel panellid met een verstandelijke beperking (over de werkomgeving)

Ook naasten van mensen met een verstandelijke beperking ervaren een vermindering in de sociale toegankelijkheid van de samenleving. Doordat zij zorg verlenen, kan het deelnemen aan sociale activiteiten of het hebben van betaald werk voor hen lastiger worden.

Interactieve bijeenkomst over Perspectieven op Toegankelijkheid
Wat bedoelen burgers, patiënten, mantelzorgers of mensen met een beperking met ‘toegankelijkheid’ in zorg en welzijn? Wanneer verandert voor hen toegankelijkheid in ontoegankelijkheid? Hier doen we onderzoek naar met inzet van onze Nivel-panels, waarin zowel burgers en patiënten als mantelzorgers en mensen met een beperking een stem hebben. Wat zou u willen weten over toegankelijkheid en wat dit voor hen betekent? Graag gaan we hierover met u in gesprek!

Doe mee!
Op donderdag 23 mei organiseren we bij het Nivel (in Utrecht, op loopafstand van het Centraal Station) een interactieve bijeenkomst over Perspectieven op Toegankelijkheid: van burgers, patiënten, mantelzorgers en mensen met een beperking.

Voor wie
Bent u beleidsmedewerker in de zorg, onderzoeker of belangenbehartiger en wilt u meedoen of er meer over lezen? Dat kan! Ga naar onze aanmeldpagina voor meer informatie of om u direct aan de melden!

Over het onderzoek
De gepresenteerde resultaten zijn afkomstig uit onderzoek met de Nivel-panels. Hiermee doen we onderzoek naar de ervaringen, wensen en ideeën op het gebied van zorg en participatie van diverse groepen in de samenleving waaronder burgers, patiënten, mantelzorgers en mensen met een beperking. Voor het onderzoek naar de ervaren toegankelijkheid van de samenleving zijn uitkomsten meegenomen uit onderzoek met het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten, het Nivel Panel Samen Leven, het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg en het Nivel Panel Naasten. Ook derden kunnen onderzoek laten uitvoeren met de Nivel panels.

Bron: Nivel