Nog steeds wachten ruim 80.000 mensen op zorg en worden de afgesproken wachttijden niet gehaald

MIND maakt zich ernstig zorgen om de toegankelijkheid en de kwaliteit van de ggz. Nog steeds wachten ruim 80.000 mensen op zorg en worden de afgesproken wachttijden niet gehaald. De ambitie in het integraal zorgakkoord om de wachttijd in te korten naar vijf weken, is veelbelovend. Maar de grote vraag is hoe VWS nu denkt deze ambitie wél waar te kunnen maken. Wat MIND betreft mist de focus en samenhang op preventie om zo de instroom van mensen met klachten te beperken en moet de zorg zelf optimaal inzetten om de doorstroom en de uitstroom te bevorderen. Woensdag 2 november debatteert de Vaste Kamercommissie VWS over de ggz en suïcidepreventie.  

Preventie om vraag naar ggz te verminderen 
Om de problemen in de ggz op te lossen, is verlagen van de zorgvraag absoluut noodzakelijk. Voorkomen is beter dan genezen. De aanpak is echter versnipperd. Ggz-preventie maakt deel uit van het integraal zorgakkoord (IZA), het is onderdeel van het gezond en actief leven akkoord (GALA, nog niet ondertekend door de betrokken partijen), voor de zomer verscheen de ‘Aanpak mentale gezondheid: van ons allemaal’ en er zijn afspraken gemaakt voor een regionale preventie-infrastructuur tussen de koepels van zorgverzekeraars en gemeenten (ZN en VNG). Het is ons onduidelijk hoe deze verschillende aanpakken met elkaar samenhangen, wie waarvoor verantwoordelijk is, en wat de budgetten zijn. Het coalitieakkoord stelt in totaal €60 miljoen beschikbaar voor preventie. Het is echter nog niet bekend welk deel van het budget is gereserveerd voor preventie in de ggz en voor welk van de bovenstaande programma’s. 

Samen beslissen om de effectiviteit van ggz te verhogen 
Om vervolgens met de zorg ook het gewenste effect te bereiken, is het essentieel dat zorgprofessionals en patiënten/cliënten samen beslissen over de behandeling. Samen beslissen maakt uitdrukkelijk onderdeel uit van ‘Passende Zorg’, een begrip dat het fundament is van het nieuwe Integraal Zorg Akkoord (IZA). Helaas blijkt uit recent onderzoek dat de overheidscampagne ‘Samen Beslissen’ niet het beoogde resultaat heeft: het aantal zorgverleners dat patiënt “uitnodigt” om mee te beslissen is zelfs gedaald van 49 naar 48 procent. Dit moet absoluut verbeteren. 

Wachttijden ggz verlagen door focus op beter proces 
Om de ambities op het gebied van wachttijden te halen, is het noodzakelijk om steviger naar het primaire proces in de ggz te kijken. Waar stagneert de doorstroom zodat mensen aan de voorkant niet zo lang hoeven te wachten? Al in 2020 signaleerde de Algemene Rekenkamer (AR) in haar rapport ‘Geen plek voor grote problemen’ dat uitstroom van patiënten met complexe problematiek na hun behandeling gebrekkig verloopt. Hierdoor blijven mensen onnodig op behandelplaatsen zitten die vrij zouden moeten komen voor nieuwe patiënten. MIND pleit ervoor om de knelpunten weg te nemen en meer te sturen op het doorlopen van de zorgcyclus: triageren, diagnosticeren, indiceren, behandelen, monitoren en evalueren. Dit helpt om de cliëntenstroom op gang te houden. Wij zien een belangrijke rol voor de minister om daarop te sturen en de Nederlandse Zorgautoriteit om daar stevig op toe te zien.