In hun studie keken de onderzoekers naar sekseverschillen in effectiviteit van triptanen

Triptanen zijn de meest voorgeschreven medicijnen als aanvalsbehandeling voor migraine. Vrouwen reageren anders dan mannen op deze acute behandeling. Hoofdpijnonderzoekers uit het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Erasmus Medisch Centrum (Erasmus MC) concludeerden dat bij vrouwen de hoofdpijn vaker terugkeert, waarbij ze ook meer bijwerkingen rapporteren.

In hun studie keken de onderzoekers naar sekseverschillen in effectiviteit van triptanen. De resultaten zijn gepubliceerd in Neurology, het medische tijdschrift van de American Academy of Neurology. Migraine komt drie keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Toch is er nauwelijks aandacht voor sekse-specifieke verschillen zoals effectiviteit van behandelingen. Het net gepubliceerde onderzoek betreft een meta-analyse waarbij eerder gepubliceerde studies samen zijn genomen om een antwoord op de vraag te krijgen of er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen in de effectiviteit van triptanen.

Rol van hormoonschommelingen
Daphne van Casteren, arts-onderzoeker, verrichtte het onderzoek onder leiding van neuroloog Gisela Terwindt uit het LUMC en farmacoloog Antoinette Maassen van den Brink van het Erasmus MC. Het team toonde aan dat hoofdpijn bij vrouwen vaker terugkomt nadat een triptan de migraineaanval tijdelijk heeft onderdrukt. Vermoedelijk kan dit verklaard worden doordat migraineaanvallen vaak door hormoonschommelingen worden uitgelokt, zoals aanvallen die gerelateerd aan de menstruatie of tijdens de overgang optreden.

Meer schipperen met medicatie
Aangezien deze migraineaanvallen onbehandeld vaak dagen duren, werken de triptanen dus eenvoudigweg te kort om de hele aanval te stoppen. Dit komt niet door een onvoldoende hoge dosis van de medicatie. Sterker nog, vrouwen rapporteerden meer bijwerkingen van triptanen dan mannen omdat ze aan een grotere hoeveelheid van het medicijn worden blootgesteld na inname van eenzelfde dosis. “Het is dus meer schipperen met voorschrijven van de medicatie bij vrouwen”, aldus Van Casteren. Maassen van den Brink: “Dokters moeten niet alleen naar het acute effect vragen, maar ook naar terugkeer van aanvallen en daar specifiek de medicatie op aanpassen rekening houdend met eventuele bijwerkingen.”

Hoofdpijn op de kaart
“Veel huisartsen kiezen voor lage dosering van één van de triptanen, maar dat leidt dus alleen maar tot meer terugkeer van de aanvallen. Er zijn wel betere adviezen te geven die makkelijk toe te passen zijn”, aldus hoofdpijnspecialist Terwindt. Zij is recent benoemd tot hoogleraar Neurologie in het LUMC, waar zij zich zal richten op paroxysmale hersenaandoeningen waaronder migraine, met specifieke aandacht voor verschillen tussen mannen en vrouwen bij neurologische aandoeningen. Het LUMC is het enige academische expertise centrum voor hoofdpijn in Nederland. “De Leidse Hoofdpijnkliniek is eigenlijk een last resort voor veel patiënten met moeilijk behandelbare hoofdpijn”, zegt Terwindt. Ze hoopt daarom mede met deze benoeming hoofdpijn als aandachtsgebied op de kaart te zetten.

De vrouwelijke onderzoekers hopen dat in toekomstige therapeutische onderzoeken er meer aandacht is voor sekseverschillen. Meer informatie over vrouwen en migraine is te vinden op www.whatstudy.nl