Door het reduceren van het aantal registraties ontstaat meer tijd voor het verbeteren van de zorg

Gedurende twee jaar werkten verschillende afdelingen van het Radboudumc, Rijnstate en UMCG met een kernset van 16 zinvolle kwaliteitsindicatoren. Hiermee nam de registratietijd af. Tegelijk ervoeren zorgprofessionals meer nut en noodzaak van de nog gevraagde registraties. Uit het onderzoek blijkt dat volledige vrijstelling van intern en extern verplichte kwaliteitsregistraties zorgprofessionals 24 minuten per dag opleverde, tijd die direct terugging naar de zorg voor de patiënt.

Door het reduceren van het aantal registraties ontstaat meer tijd voor het verbeteren van de zorg. Bovendien ontstaat door het afschaffen van routinematig vinken voor verpleegkundigen meer ruimte voor klinisch redeneren. Ook is de patiënt meer betrokken bij de zorg, onder meer door gebruik van patiëntgerapporteerde uitkomsten bij samen beslissen.

Experiment ZIRE (Zinvolle Registratie)
Het Radboudumc, Rijnstate en UMCG experimenteerden gedurende twee jaar met een kernset van zinvolle kwaliteitsindicatoren. De kernset omvat indicatoren die van toegevoegde waarde zijn voor patiënten en daadwerkelijk gebruikt worden voor kwaliteitsverbeteringen. Deze kernset is zorgvuldig geselecteerd door artsen, verpleegkundigen en patiënten samen. Overige registraties, die niet zinvol werden ervaren, zijn losgelaten. Bijvoorbeeld het registreren van pijnscores, terwijl er geen sprake is van pijn. Of het opnemen van doorligwonden bij iemand die voor een dagbehandeling komt. Of het meten van ondervoeding bij jonge, gezonde mensen die voor een simpele behandeling opgenomen worden.

Het experiment vond plaats op de Intensive Care (IC) afdeling van het Radboudumc, het Oncologisch Centrum van Rijnstate en de afdeling Hematologie van het UMCG onder auspiciën van het NFU-consortium Kwaliteit van Zorg en Zorginstituut Nederland. De resultaten van het experiment zijn uitgebreid beschreven in het rapport.

Reductie registratielast
Alleen in het Radboudumc is de registratietijd aanzienlijk gereduceerd met 24 minuten per dienst door het realiseren van volledige vrijstelling van alle extern en intern verplichte indicatoren. In het Rijnstate en UMCG zijn de ervaren onzinnigheid en onredelijkheid door zorgverleners afgenomen door registratieprocessen efficiënter in te richten met aanpassing in het patiëntdossier of anderen dan zorgverleners te laten registreren.

Werkbeleving
De hypothese van het experiment was dat door zinvolle registratie de werkbeleving van zorgverleners toe zou nemen. De resultaten van het experiment laten zien dat er een relatie is tussen registratielast en intrinsieke motivatie. Ondanks de verminderde registratielast is het werkplezier niet toegenomen ten tijde van het experiment door andere factoren, zoals reorganisaties en invoering van een nieuw Elektronisch Patiënten Dossier (EPD).

Ruimte aan zorgverleners voor nog meer kwaliteit
Met het verminderen van het aantal kwaliteitsmetingen kon de balans worden verlegd naar het daadwerkelijk verbeteren van de zorg op basis van de kwaliteitsregistraties. Gedurende het experiment is de kwaliteit van zorg gelijk gebleven, of op sommige gebieden zelfs verbeterd. Met volledige transparantie over de uitkomsten op de indicatoren en ingezette verbeteracties laten de drie ziekenhuizen zien wat het lerend vermogen is van afdelingen en dat zorgverleners het vertrouwen en de ruimte verdienen.

Het advies op basis van deze resultaten is dan ook om zorgverleners de ruimte te geven om te leren en te verbeteren door het laten vieren van de registratieteugels; dat wil zeggen reductie van zowel extern als intern verplichte kwaliteitsindicatoren. Met een kernset van indicatoren is het mogelijk om te komen tot nog betere kwaliteit van zorg. Dus minder registreren, meer verbeteren.

Vervolg: ZIRE regio-experiment
Het experiment krijgt in 2021 een vervolg door uitbreiding naar de IC’s van acht ziekenhuizen in Oost-Nederland. De doelstelling van het vervolgexperiment is om de kwaliteit van zorg in de regio te verbeteren met behulp van zinvolle registratie, het gezamenlijk leren en verbeteren op basis van de kernset en te bouwen aan vertrouwen tussen partijen. Het ZIRE regio-experiment is onderdeel van het NFU-programma Anders Verantwoorden.

Daarnaast is Rijnstate voornemens de methodiek van het experiment in overleg met externe partijen in het gehele ziekenhuis te gaan invoeren. De afdeling Hematologie van het UMCG continueert de ingeslagen weg, waarbij het functioneren van de patiënt een belangrijke rol speelt om kwaliteit te verbeteren en de hele mens te zien.