Studiedeelnemers werden behandeld met pembrolizumab, een vorm van immuuntherapie die via een infuus wordt gegeven

Een deel van de patiënten met moeilijk te behandelen niet-uitgezaaide blaaskanker is gebaat bij immuuntherapie met het middel pembrolizumab. Dat blijkt uit internationaal onderzoek, waarvan het Erasmus MC Kanker Instituut mede-leider was. Op jaarbasis zou deze nieuwe therapie in Nederland ongeveer 50 patiënten een blaasverwijdering kunnen besparen, schatten de onderzoekers.

Aan de studie deden 101 patiënten met niet-spierinvasieve blaaskanker mee. Zij waren eerder behandeld met blaasspoelingen met BCG, een verzwakt tuberculosevaccin dat ook tegen blaaskanker effectief is. Bij deze patiëntengroep had deze standaardbehandeling niet gewerkt: de tumor reageerde niet of kwam terug. Momenteel is de volgende stap in de behandeling dan verwijdering van de blaas, een grote operatie met veel impact op de kwaliteit van leven.

Geen tumoractiviteit
De studiedeelnemers werden behandeld met pembrolizumab, een vorm van immuuntherapie die via een infuus wordt gegeven. Pembrolizumab wordt al toegepast bij uitgezaaide vorm van blaaskanker en bij andere vormen van kanker. Het middel stimuleert het eigen afweersysteem om de kankercellen te herkennen en op te ruimen.

De studieresultaten wijzen uit dat pembrolizumab een goede behandeloptie is voor patiënten met niet-spierinvasieve blaaskanker. Drie maanden na de behandeling kon bij 41 procent van de studiedeelnemers geen tumoractiviteit meer worden aangetoond in de blaas of de urine. Bij ongeveer de helft van deze groep hield dit effect aan tot minimaal een jaar na de behandeling. Bij de patiënten bij wie waarbij pembrolizumab niet aansloeg, vond geen progressie plaats naar spier-invasieve blaaskanker of uitgezaaide ziekte. Bekende bijwerkingen van pembrolizumab traden op bij twee derde van de patiënten, waarbij diarree, jeuk en vermoeidheid het vaakst voorkwamen.

De onderzoekers rapporteren hun bevindingen in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet Oncology .

Erectieproblemen
De resultaten zijn mooi nieuws voor patiënten met lastig te behandelen blaaskanker, vinden mede-onderzoeksleider en internist-oncoloog prof. dr. Ronald de Wit en uroloog dr. Joost Boormans van het Erasmus MC Kanker Instituut. Dankzij hun goede onderlinge samenwerking en contacten met ziekenhuizen in de regio includeerden zij 14 van de 101 studiedeelnemers in deze wereldwijde studie.

Frank Bruining was één van die patiënten. Hij kon dankzij de behandeling met pembrolizumab zijn blaas behouden en is drie jaar later nog steeds ziektevrij. Boormans: ‘We schatten dat op jaarbasis in Nederland zo’n 50 patiënten hun blaas zouden kunnen behouden door behandeling met pembrolizumab. Dat is fijn, want niet alle patiënten komen in aanmerking voor de operatie. Soms kiezen patiënten zelf om af te zien van de operatie, vanwege de ingrijpende gevolgen zoals erectieproblemen bij mannen en een urinestoma.’

Goedkeuring
De studieresultaten waren voor de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit FDA reden om pembrolizumab goed te keuren voor behandeling van niet-spierinvasieve blaaskanker die niet reageert op BCG-spoelingen. In Europa is die goedkeuring er nog niet. Momenteel loopt een vervolgstudie waarin we BCG-spoelingen alléén vergelijken met BCG-spoelingen gecombineerd met pembrolizumab. ‘Als de uitkomsten daarvan positief uitvallen voor pembrolizumab, verwacht ik dat we ook in Europa goedkeuring zullen krijgen’, legt De Wit uit.

Blaaskanker
  • Per jaar krijgen in Nederland ongeveer 7000 mensen de diagnose blaaskanker
  • De belangrijkste risicofactor voor het krijgen van blaaskanker is roken
  • De behandeling kan bestaan uit blaasspoelingen, chemotherapie, bestraling, immuuntherapie of een operatie
  • Het Blaaskankercentrum van het Erasmus MC Kanker Instituut is een van de grootste multidisciplinaire centra voor blaaskanker in Nederland
  • Operatieve verwijdering van de blaas gebeurt in het Blaaskankercentrum met een operatierobot. Onderstaande video laat zien hoe dat gaat.