De aorta is een grote slagader die zuurstofrijk bloed vervoert naar het hart en andere delen van het lichaam

De grootte van de diameter van de thoracale aorta is een risicofactor voor hartaanvallen en andere hart- en vaataandoeningen bij mannen en vrouwen. Hoe groter de diameter, hoe groter het risico, zo lijkt het. Vooral bij vrouwen is het risico op hartfalen sterk vergroot.

De diameter van de thoracale aorta is betrekkelijk gemakkelijk in beeld te brengen. Onderzoekers pleiten er dan ook voor om mannen en vrouwen die toch al extra risico lopen op hart en vaatziekten, te screenen op de diameter van hun thoracale aorta. Dat schrijft epidemioloog Maryam Kavousi van het Erasmus MC in het wetenschappelijk tijdschrift Radiology.

Zuurstofrijk bloed
De aorta is een grote slagader die zuurstofrijk bloed vervoert naar het hart en andere delen van het lichaam. Het gedeelte dat door de borstkas loopt, bekend als de thoracale aorta, is verdeeld in een opgaande aorta die ontspringt uit de linkerhartkamer en een neergaande aorta aan de achterkant van de borstkas.

Naarmate mensen ouder worden, groeit de diameter van de aorta, net als van andere aders en slagaders. Deze veranderingen in de grootte en structuur van de vaten staat bekend als vasculaire remodellering. Bij deze veranderingen zijn dezelfde biologische processen betrokken die ook verband houden met hart- en vaatziekten.

‘Zo’n vergroting van de thoracale aorta wordt vaak gezien in de klinische praktijk’, zegt Maryam Kavousi. ‘Maar welke gevolgen die vergroting heeft op de lange termijn, en wat dat betekent op het niveau van de populatie, daar zijn nog niet veel gegevens over.’

ERGO
Kavousi en haar onderzoeksgroep, die samenwerken met cardioloog Jolien Roos-Hesselink en arts-epidemioloog Daniel Bos, onderzochten de vasculaire remodellering bij 2.178 deelnemers van de ERGO-studie, waarin al decennia de gezondheid van duizenden 45-plussers uit de wijk Ommoord wordt gevolgd.

De ruim 2000 deelnemers aan deze studie ondergingen al voor eerdere studies van Kavousi en Bos tussen 2003 en 2006 speciale CT-scans. Daaruit kon de diameter van de aorta worden bepaald. Daarna werden ze gemiddeld negen jaar gevolgd.

Bij mannen en vrouwen met een relatief grote diameter van de aorta neemt het risico op hartfalen, beroerte en overlijden toe. ‘De diameter van de thoracale aorta die door beeldvormende technieken wordt gemeten, kan dus een risicomarker zijn voor toekomstige hart- en vaatziekten’, zegt Kavousi.

Vrouwen
Met name vrouwen met een relatief grote aortadiameter lijken risico te lopen. ‘Remodellering van de verouderende aorta lijkt bij vrouwen anders te verlopen dan bij mannen. Daar waren al langer aanwijzingen voor’, zegt Kavousi.  ‘Veroudering lijkt dus de gezondheid en structuur van de vrouwelijke aorta nadeliger te beïnvloeden.’

Het kan daarom zinvol zijn om meting van de diameter van de aorta in te bedden bij bestaande screenings op cardiovasculaire aandoeningen, stellen de onderzoekers. De kennis die zo’n screening oplevert, bij mannen en vrouwen die nog geen klachten hebben, kan worden gebruikt voor sekse-specifieke preventiestrategieën.