Chimeer Antigen Receptor (CAR)-T-celtherapie is een vorm van immunotherapie

Het UMCG doet mee aan een Europees onderzoek naar in het ziekenhuis geproduceerde CAR-T-celtherapie bij uitbehandelde patiënten met acute lymfatische leukemie. Om de studie, geleid door Spaanse onderzoekers, in Nederland uit te voeren stelt het KWF ruim negen miljoen beschikbaar. Als de therapie succesvol blijkt, wordt de behandeling in Nederland mogelijk vergoed vanuit de zorgverzekering.

Chimeer Antigen Receptor (CAR)-T-celtherapie is een vorm van immunotherapie waarbij onderzoekers eigen afweercellen van de patiënt genetisch aanpassen zodat ze de kanker beter herkennen. Deze afweercellen, T-cellen, worden in het lab aangepast en daarna als medicijn aan de patiënt toegediend. Het eigen afweersysteem van de patiënt is dan afgericht om de kankercellen uit te schakelen.   

B-cel acute lymfatische leukemie 
Voor patiënten onder de 26 jaar met B-cel acute lymfatische leukemie is deze behandeling al bij commerciële bedrijven beschikbaar. Onderzoekers Hematologie Tom van Meerten en Edwin Bremer leiden de studie in Nederland. Zij onderzoeken nu of CAR-T-celtherapie die lokaal in het ziekenhuis gemaakt wordt (ook wel Point-of-Care genoemd) een goed alternatief is voor volwassen patiënten. Van Meerten en Bremer werken hierbij samen met onderzoekers van het Radboudumc en verschillende Europese behandelcentra. In het onderzoek worden patiënten bij wie chemotherapie niet werkt of de kanker terugkomt vanuit heel Nederland in Groningen en Nijmegen behandeld. De onderzoekers verwachten deze zomer te starten met het onderzoek. 

Europese goedkeuring 
In Spanje is therapie met in het ziekenhuis gemaakte CAR-T cellen voor patiënten met acute lymfatische leukemie onder bepaalde voorwaarden al mogelijk en werkt het goed. Maar voordat Europese patiënten deze behandeling kunnen krijgen, moet het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) de behandeling eerst goedkeuren. Voor die goedkeuring zijn grote studies in meerdere landen nodig. Daarom voeren onderzoekers deze studie nu in Spanje, Nederland, België, Duitsland en Frankrijk uit. Als uit de studie in alle vijf landen blijkt dat de therapie goed en vergelijkbaar werkt, is de kans groot dat de therapie Europees wordt goedgekeurd. Dit betekent dat de zorgverzekering deze behandeling voor patiënten kan vergoeden. 

Belangrijke stap in Groningse CAR-T-celtherapie 
Deze studie is een belangrijke vervolgstap in de ontwikkeling van CAR-T-celtherapie in Groningen. Sinds 2020 maakt het UMCG in samenwerking met de ziekenhuisapotheek eigen CAR-T cellen voor patiënten met B-cel lymfoom, een bepaalde vorm van lymfeklierkanker. Het zelf maken van CAR-T-cellen heeft belangrijke voordelen. Zo kan de behandeling binnen zeven dagen worden uitgevoerd, in plaats van vier tot zes weken: zolang duurt de productie van CAR-T-celtherapie bij een commerciële partij.  Dit is een belangrijke tijdswinst voor ernstig zieke patiënten. Daarnaast resulteert eigen productie in een grote kostenbesparing: de behandeling met eigengemaakte CART-cellen is drie keer goedkoper dan de behandeling met de commerciële CAR T-cellen.   

Tom van Meerten ontvangt Swammerdamprijs voor CAR-T onderzoek 
Tom van Meerten kreeg donderdag 25 januari op de landelijke Hematologiedagen de Swammerdamprijs voor zijn grote bijdrage aan CAR-T-celonderzoek in Nederland. De prijs bestaat uit een oorkonde plus 40.000 euro. De Nederlandse Vereniging voor Hematologie kent deze prijs een keer per twee jaar toe aan een talentvolle onderzoeker. 

Bron: UMCG